Εφιαλτική καταγράφεται η κατάσταση για χιλιάδες πρόσφυγες – ανάμεσά τους παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυες, λεχώνες, χρόνια πάσχοντες – οκτώ ημέρες μετά τις πυρκαγιές και την καταστροφή του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας στη Λέσβο. Πρωτοφανείς, δε, είναι οι παραλείψεις της ελληνικής πολιτείας ως προς την παροχή της δέουσας ανθρωπιστικής συνδρομής στους πυρόπληκτους, καθώς απουσιάζει εκκωφαντικά η ανθρωπιστική μέριμνα ενώ εντείνονται οι πρακτικές καταστολής του πληθυσμού.
Περί τους 7.000 οι αποκλεισμένοι πρόσφυγες στην περιοχή μεταξύ Μόριας, Παναγιούδας και Καρά Τεπέ παραμένουν αβοήθητοι, χωρίς τα στοιχειώδη για τη διαβίωσή τους, κοιμούνται κατάχαμα όπου καταφέρουν να βρουν, στο δρόμο, σε χαρτόκουτα, στο ύπαιθρο, σε παιδικές χαρές και σε νεκροταφεία, χωρίς πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό, χωρίς τουαλέτες, με περιορισμένη πρόσβαση σε σίτιση και στη διανομή εμφιαλωμένου νερού, χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Είδαμε σε αυτή τη συνθήκη εξουθενωμένες λεχώνες να μη μπορούν ούτε να θηλάσουν τα παιδιά τους, γυναίκα σε κατάσταση προχωρημένης εγκυμοσύνης να κοιμάται στο τσιμέντο και να πλένεται με θαλασσινό νερό, διαβητικούς των οποίων τελείωναν τα φάρμακα, μωρά παιδιά χωρίς βρεφικό γάλα κ.α. Εν τω μεταξύ, στον προσωρινό καταυλισμό, του οποίου η κατασκευή γίνεται πάνω σε ένα, μέχρι πρότινος, πεδίο βολής είναι σε εξέλιξη, και έχουν ήδη εισέλθει 5.000 άνθρωποι. Υπενθυμίζουμε ότι το νομικό καθεστώς της νέας δομής δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί πέραν της χωροθέτησής του, με αποτέλεσμα την ανυπαρξία της αρμόδιας αρχής για την διοίκηση του.
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), κατόπιν επικοινωνίας με πρόσφυγες και αυτοψίας έξω από τον προσωρινό καταυλισμό, διαπίστωσε ότι οι συνθήκες δεν πληρούν τις ελάχιστες απαιτούμενες προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης σύμφωνα με το ελληνικό και διεθνές δίκαιο: στην ουσία πρόκειται για μια πρόχειρη κατασκήνωση, όπου έχουν στηθεί – σε πολύ κοντινή μάλιστα απόσταση μεταξύ τους – σκηνές, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί υδροδότηση και σταθερή παροχή ρεύματος – υπάρχει μόνο μια βρύση με τρεχούμενο νερό – ενώ οι διαμένοντες δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες και είδη υγιεινής πέρα από ολιγάριθμες χημικές τουαλέτες, ούτε σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ο δε αριθμός θετικών κρουσμάτων κορωνοϊού στον νέο καταυλισμό έχει φτάσει τα 135 σύμφωνα με δημοσιεύματα.
Οι συνθήκες και στο νέο καταυλισμό καθίστανται ιδιαίτερα επικίνδυνες, λαμβανομένης, ιδίως, υπ’ όψιν της λειτουργίας του προσωρινού καταυλισμού υπό καθεστώς κλειστού κέντρου, από όπου δεν επιτρέπεται η έξοδος των προσφύγων. Απαγορεύεται δε, η είσοδος τόσο σε δικηγόρους όσο και σε οργανώσεις που παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια και άλλες μορφές υποστήριξης με αποτέλεσμα ασθενείς, άτομα με ειδικές ανάγκες, έγκυες, να παραμένουν χωρίς τα φάρμακά τους, χωρίς μέριμνα για τις ιατρικές ανάγκες τους.
Παράλληλα,ο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, ενώ δρομολογεί αστυνομικές επιχειρήσεις για την απώθηση των προσφύγων από το δρόμο και την αναγκαστική είσοδό τους στον νέο καταυλισμό, διανέμει ενημερωτικά φυλλάδια στους πυρόπληκτους πρόσφυγες, στα οποία ανακοινώνει την υποχρέωση όλων να παρουσιαστούν εκεί. Στην ενημέρωση του Υπουργείου τονίζεται ότι μόνο όσοι εισέλθουν στη νέα «δομή» θα έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τη διαδικασία ασύλου τους στην Ελλάδα. Πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη επιβεβαιώνει ότι δεν θα επιτραπεί σε κάνεναν πρόσφυγα η αποχώρηση από το νησί της Λέσβου αν δεν προηγηθεί η είσοδός του στον προσωρινό καταυλισμό.
Καλούμε την Ελληνική Κυβέρνηση να λάβει άμεσα τα αναγκαία μέτρα:
- για την ενεργοποίηση των κρατικών κοινωνικών υπηρεσιών – οι οποίες εκκωφαντικά απουσιάζουν από την παρούσα ανθρωπιστική κρίση,
- για τη διασφάλιση της υγείας, της στέγασης και της αξιοπρεπούς διαβίωσης των χιλιάδων προσφύγων στη Λέσβο, η υγεία και η ακεραιότητα των οποίων βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο,
- για την διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών υποδοχής και την άμεση μετάβαση των προσφύγων σε δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα,
- για την άμεση πρόσβαση των δικηγόρων και των οργανώσεων που προσφέρουν ιατρικές και άλλες απαραίτητες υπηρεσίες.
Η παρούσα κατάσταση στη Λέσβο, πέραν από εφιαλτική για χιλιάδες πρόσφυγες, συνιστά προσβολή για την κοινωνία και τη δημοκρατία μας.
Η RSA βρίσκεται και θα παραμείνει σε τακτική επαφή με πρόσφυγες για την παροχή υποστήριξης και τη διεξαγωγή των απαραίτητων νομικών ενεργειών προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία, σίτιση, στέγαση και προστασία τους. Οι δικηγόροι της οργάνωσης κατέθεσαν στις 11 Σεπτεμβρίου 2020 αίτημα χορήγησης ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) εκ μέρους δύο ευάλωτων αιτούντων άσυλο, οι οποίοι ανέμεναν τη μεταφορά τους στην ενδοχώρα κατόπιν της άρσης του γεωγραφικού περιορισμού τους στη Λέσβο από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΥΠΥΤ), μέχρι την επιβολή απαγόρευσης εξόδου από το νησί στους πυρόπληκτους της Μόριας, ώστε να διασφαλιστεί η μεταφορά τους σε συνθήκες συμβατές με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Παράλληλα, η RSA ενεργοποίησε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020 τις Ειδικές Διαδικασίες του Συμβουλίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, με την υποβολή υπομνήματος στους Ειδικούς εισηγητές για τη στέγαση, για το δικαιώμα στην τροφή, για το δικαίωμα στο πόσιμο νερό και στην αποχέτευση, για το δικαίωμα στην υγεία, καθώς και στην Ομάδα Εργασίας για την αυθαίρετη κράτηση (WGAD), εκ μέρους οκτώ αιτούντων άσυλο που διέμεναν στη Μόρια, καταγγέλλοντας την έκθεσή τους σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και αυθαίρετη στέρηση και περιορισμό της ελευθερίας τους.
