Πρόσβαση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε δικαιολογητικά έγγραφα και κοινωνικά δικαιώματα
Η ενημέρωση της έκθεσης για την κατάσταση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, που δημοσιεύεται σήμερα από την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και το Ίδρυμα PRO ASYL, επισημαίνει τα χρονίζοντα νομικά και πρακτικά εμπόδια, τα οποία οδηγούν στον αποκλεισμό τους από τα αναγκαία έγγραφα και κοινωνικά δικαιώματα για να ξαναχτίσουν τις ζωές τους. Επτά υποθέσεις προσφύγων που αναγνωρίστηκαν από την Ελλάδα και επιστράφηκαν εκεί από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τελευταία διετία αναδεικνύουν τον ιδιαίτερο αντίκτυπο των συστημικών αυτών εμποδίων στους ανθρώπους που επιστρέφονται στην Ελλάδα.
Φωνές επιστραφέντων
Φωνές επιστραφέντων
Γιούσρα*
Εγκατέλειψα την Ελλάδα γιατί δεν ένιωθα ασφαλής, δεν ένιωθα ελεύθερη και δεν είχα σπίτι ούτε λεφτά για να επιζήσω. Άνθρωποι με απειλούσαν για αυτό που είμαι. Επειδή πιστεύουν ότι δεν είμαι φυσιολογική. Επειδή μου αρέσει να βάφομαι και να φοράω γυναικεία ρούχα. Έχω υποστεί βρισιές, ακόμη και επιθέσεις. Με αποκάλεσαν «μα***α», «πού**η». Προσπαθούσα να βρω δουλειά, να φέρω την οικογένειά μου από το Πακιστάν. Δούλεψα σε καλλιέργειες κρεμμυδιού και πατάτας. Οι συνθήκες ήταν πολύ κακές και δεν είχα μέρος να μείνω. Μερικές φορές κοιμόμουν έξω, άλλες σε έναν ξενώνα αστέγων, άλλοτε με ομοεθνείς. Αλλά ζητούσαν χρήματα για να κοιμάμαι στον χώρο τους. Άλλοι ζητούσαν σεξ. Ήταν καλύτερα να κοιμάμαι έξω και μακριά από αυτούς. Έφυγα για να είμαι ελεύθερη και για να ζήσω.
Στη Γερμανία, για πρώτη φορά, μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου. Ντυμόμουν ελεύθερα και φορούσα make up. Ένιωθα ασφαλής. Μέχρι εκείνο το πρωί, όταν ήρθε η αστυνομία τα χαράματα. Μου είπαν: «Πάρε τα πράγματά σου». Με πήγαν στο αεροδρόμιο και με έβαλαν σε ένα αεροπλάνο. Στην Αθήνα, η αστυνομία μου είπε να φύγω. Αλλά πού να πήγαινα; Είχα μία τσάντα με όλα τα υπάρχοντά μου. Πήγα στην Ομόνοια, είχε νυχτώσει όταν έφτασα. Βρήκα ένα σημείο για να κοιμηθώ έξω. Όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί, μου είχαν κλέψει την τσάντα και όλα τα πράγματά μου. Ήμουν και πάλι στην Ελλάδα με άδεια χέρια.
Μίνα*
Έφυγα από την Ελλάδα γιατί φοβόμουν. Είμαι μία γυναίκα μόνη. Στον καταυλισμό όπου έμενα, συνέβαιναν καυγάδες και άλλα άσχημα πράγματα. Δεν ένιωθα ασφαλής. Φοβόμουν τους άντρες. Οι αδελφές μου ήταν όλες στη Γερμανία. Ήθελα να είμαι με την οικογένειά μου.
Στη Γερμανία, μία μέρα ήρθε η αστυνομία στον καταυλισμό όπου έμενα. Μου είπαν ότι έπρεπε να γυρίσω στην Ελλάδα. Ήμουν απελπισμένη και φοβισμένη. Είπα: «Δεν μπορώ να γυρίσω πίσω, δεν έχω τίποτα εκεί, θα είμαι στους δρόμους». Τους παρακάλεσα να με αφήσουν να μιλήσω με την αδελφή μου και να την ενημερώσω. Μου είπαν ότι δεν γινόταν. Πανικοβλήθηκα και μετά λιποθύμησα. Μου έριξαν νερό στο πρόσωπο. Μετά μου έβαλαν χειροπέδες, μου πήραν τα πόδια και το κεφάλι και με έβαλαν σε ένα αστυνομικό όχημα. Έκλαιγα και ούρλιαζα και με χτύπησαν. Με πήγαν σε μία φυλακή, όπου ήμουν μόνη σε ένα κελί. Δεν μπορούσα να σταματήσω να κλαίω. Με έβαλαν σε ένα κρεβάτι και με είχαν δεμένη όλη τη νύχτα. Πάνω από ένα μήνα και δύο βδομάδες ήμουν φυλακισμένη χωρίς να έχω διαπράξει κανένα έγκλημα. Προσπάθησα πολλές φορές να αυτοτραυματιστώ και να δώσω τέλος στη ζωή μου. Αλλά δεν με άφησαν. Δεν είχα πια ελπίδα.
Την ημέρα που απελάθηκα στην Ελλάδα, ταξίδευαν μαζί μου δύο αστυνομικοί. Ήμουν δεμένη με χειροπέδες. Στο αεροδρόμιο, με πήγαν στο αστυνομικό τμήμα. Πανικοβλήθηκα. Νόμιζα ότι θα με έβαζαν πάλι σε κράτηση. Δεν καταλάβαινα τι έλεγαν. Μου έδωσαν ένα χαρτί και μου έδειξαν την πόρτα. Κατάλαβα μόνο: «Φύγε». Στεκόμουν μία ώρα στον αυτοκινητόδρομο. Πάνω ουρανός, κάτω γη και εγώ μόνη. Δεν ήξερα πού να πάω και τί να κάνω. Πήρα την αδελφή μου στη Γερμανία. Μου είπε να πάω στο κέντρο. Πήγα στη Βικτώρια με ταξί. Ένιωσα μόνο φόβο και μοναξιά, ήμουν σοκαρισμένη. Πίστευα ότι θα συλληφθώ και θα κρατηθώ. Μέχρι σήμερα έχω εφιάλτες, βλέπω την αστυνομία και τη φυλακή. Το σώμα μου έτρεμε και το στόμα μου ήταν ξερό. Ο φόβος κυριεύει τη ζωή μου και δεν μπορώ καν να σκεφτώ αυτό που ο κόσμος αποκαλεί ζωή ή μέλλον.
Νασίμ*
Έφυγα από την Ελλάδα γιατί ήμουν μικρός, μόνος, χωρίς σπίτι και χωρίς βοήθεια. Η Υπηρεσία Ασύλου μου είχε πει ότι θα με έπαιρνε τηλέφωνο, αλλά δεν με πήρε ποτέ. Δεν είχα μέλλον. Τα αδέλφια μου στη Γερμανία μου έλεγαν: «Έλα σε εμάς, θα σε βοηθήσουμε». Γι’αυτό πήγα στην οικογένειά μου.
Ένα πρωί, η αστυνομία μπήκε στο σπίτι μου στη Γερμανία. Είπαν ότι έπρεπε να γυρίσω στην Ελλάδα. Ένιωσα το σώμα μου να καίει σαν σε πυρετό. Με πήγαν στο νοσοκομείο και έμεινα εκεί μερικές ώρες. Μετά με πήγαν σε μία φυλακή. Έμεινα τρεις μέρες εκεί. Είπα στην αστυνομία ότι δεν έχω κανέναν και τίποτα για να γυρίσω στην Ελλάδα, αλλά έλεγαν ότι έπρεπε. Ξεκίνησα απεργία πείνας, Παρ’όλα αυτά, κατέληξα σε ένα αεροπλάνο. Έστειλαν έναν γιατρό να με συνοδεύσει.
Στην Αθήνα μου ζήτησαν τα χαρτιά μου. Τους είπα ότι δεν είχα τίποτα. Μου είπαν απλώς να φύγω. Δεν μου έδωσαν ούτε πληροφορίες, ούτε χαρτιά, τίποτα. Έγραψα στο Facebook ότι είμαι νέος στην Αθήνα, επιστραφείς από τη Γερμανία και ότι δεν είχα μέρος να μείνω. Ένας άνδρας επικοινώνησε μαζί μου και μου είπε ότι μπορούσα να μείνω στο σπίτι του. Φοβήθηκα. Δεν τον γνώριζα. Αλλά δεν είχα επιλογή. Εν τέλει ήταν καλός και είπε ότι μπορούσα να μείνω στο διαμέρισμά του για 2-3 μέρες. Έμεναν πολλοί άλλοι εκεί, αλλά ήταν καλύτερα από τον δρόμο. Φοβόμουν, ένιωθα χαμένος και εκτεθειμένος σε κάθε λογής ανθρώπους. Μέχρι σήμερα είμαι αγχωμένος, φοβισμένος και μόνος. Είναι τόσο δύσκολο να είσαι εδώ. Προσπαθώ να ανανεώσω τα χαρτιά μου. Προσπαθώ να βρω βοήθεια. Είναι το μόνο που κάνω από τότε που βρέθηκα πάλι στην Ελλάδα. Να βρω φαγητό, να βρω ένα μέρος να κοιμηθώ, να βρω δουλειά. Είμαι ένας νέος άνθρωπος που έχει όρεξη να σπουδάσει και να δουλέψει. Εδώ όμως, δεν είμαι κανένας και δεν έχω τίποτα. Ούτε σπίτι, ούτε χαρτιά, ούτε λεφτά, ούτε οικογένεια, ούτε μέλλον – μόνο ζω από τη μία μέρα στην άλλη.
Χρονολόγιο επιστραφέντων στην Ελλάδα
Χρονολόγιο επιστραφέντων στην Ελλάδα
Ημερομηνία Επιστροφής
-
Αυγ2020
Αυγ 2020 -
Όνομα Γιούσρα*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο –
Έγγραφα Αιτήθηκε την ανανέωση της ΑΔΕΤ της τον Σεπτέμβριο του 2020 στο ΠΓΑ Αττικής και έδωσε δακτυλικά αποτυπώματα στη ΔΑΑ τον Μάιο του 2021. Η ΑΔΕΤ της εκδόθηκε μόλις τον Οκτώβριο του 2021, πάνω από ένα χρόνο μετά την αίτησή της.
Στέγαση Η Γιούσρα έχει μείνει άστεγη για διάστημα άνω του έτους, χωρίς πρόσβαση στην εργασία ή σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επιβαρυντικός παράγοντας της αστεγίας της αποτελεί η έκθεσή της σε έμφυλη λεκτική και σωματική βία. Το ΚΥΑΔΑ δεν δέχθηκε να χορηγήσει πιστοποιητικό αστεγίας στη Γιούσρα, λόγω της έλλειψης κλειδαρίθμου TAXISnet. Η ίδια, δε, ουδέποτε τοποθετήθηκε στο Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων, όπου είχε αιτηθεί στέγαση. -
Αυγ2020
Αυγ 2020 -
Όνομα Αντνάν*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο Έλαβε υπηρεσιακό σημείωμα με οδηγία να παρουσιαστεί στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής επί της οδού Π. Κανελλοπούλου 2, Αθήνα.
Έγγραφα Όταν εμφανίστηκε ενώπιον του ΠΓΑ Αττικής, σύμφωνα με τις οδηγίες που του δόθηκαν κατά την άφιξή του, δεν έγινε δεκτός και δεν του χορηγήθηκε κανένα έγγραφο, παρά μόνο πληροφορήθηκε όπως απευθυνθεί στο ΠΓΑ Αλίμου. Το δεύτερο γραφείο, ωστόσο, αρνήθηκε να του χορηγήσει αντίγραφο της απωλεσθείσας άδειας διαμονής του και του γνωστοποίησε μόνο τον αριθμό αυτής. Τον Φεβρουάριο του 2022, ο Αντνάν απηύθυνε γραπτό αίτημα στο ΑΚΑ Ταχείας Εξέτασης για υπηκόους Συρίας, για να του χορηγηθεί έγγραφο μέχρι την ολοκλήρωση της ανανέωσης της απωλεσθείσας ΑΔΕΤ του. Επανέλαβε το αίτημά του τον Μάρτιο του 2022, ωστόσο δεν έχει λάβει το σχετικό έγγραφο μέχρι σήμερα.
Στέγαση Ο Αντνάν βρίσκεται σε ένδεια, διαμένοντας υπό επισφαλείς συνθήκες σε άτυπα καταλύματα στην Αθήνα, αντιμετωπίζοντας, δε, κίνδυνο έξωσης λόγω οφειλών ενοικίου. -
Νοε2020
Νοε 2020 -
Όνομα Ομάρ*
Χώρα Ολλανδία
Άφιξη στο αεροδρόμιο –
Έγγραφα Οι οικογένεια αιτήθηκε την ανανέωση των ΑΔΕΤ τους στο ΠΓΑ Αλίμου τον Δεκέμβριο του 2020, όμως περίμεναν για δέκα μήνες μέχρι να παραλάβουν Αποφάσεις Ανανέωσης ΑΔΕΤ τον Σεπτέμβριο του 2021. Ωστόσο, ο Ομάρ και ο μεγάλος γιος του έλαβαν τις ΑΔΕΤ τους μόλις τον Οκτώβριο του 2021, ενώ η σύζυγός του και ο δεύτερος γιος του τον Δεκέμβριο του 2021.
Στέγαση Η οικογένεια έμεινε άστεγη στους δρόμους της Αθήνας πριν καταφέρει να εξασφαλίσει κατάλυμα με φίλους και μέσω της υποστήριξης ιδιωτών. Τα παιδιά δεν έχουν πάει ποτέ στο σχολείο από την επανεισδοχή τους. -
Ιαν2021
Ιαν 2021 -
Όνομα Μίνα*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο Έλαβε υπηρεσιακό σημείωμα με οδηγία «να παρουσιαστεί ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου (Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής, Π. Κανελλοπούλου 2 Αθήνα), διότι δεν κατέχει κάποιο έγγραφο για την παραμονή της στη Χώρα…»
Έγγραφα –
Στέγαση Κατόπιν της επανεισδοχής της, μετέβη στα Ιωάννινα, όπου αιτήθηκε εγγράφως από τον διοικητή της δομής του Κατσικά όπως της επιτρατεί κατ’εξαίρεση η διαμονή στον καταυλισμό, στον οποίο είχε διαμείνει προηγουμένως ως αιτούσα άσυλο, λόγω της έλλειψης ασφαλούς και σταθερού περιβάλλοντος στέγασης που αντιμετωπίζει από την επιστροφή της. Απευθύνθηκε, επίσης, στη Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με αίτημα να παραπεμφθεί σε προσωρινό κατάλυμα. Κανένα από τα ανωτέρω αιτήματα δεν απαντήθηκε από τις αρχές. Συνακολούθως, η Μίνα παρέμεινε άτυπα στη δομή του Κατσικά, αντιμετωπίζοντας επανειλημμένες διαταγές να αποχωρήσει από τον καταυλισμό, υπό την απειλή έξωσης από την αστυνομία. Η Μίνα μετέβη στην Αθήνα τον Μάιο του 2021, χωρίς, ωστόσο, να κατορθώσει να βρει στέγαση, με αποτέλεσμα να επιστρέψει και πάλι στα Ιωάννινα, όπου παραμένει μέχρι σήμερα, χωρίς να έχει εξασφαλίσει ασφαλές κατάλυμα. -
Ιουλ2021
Ιουλ 2021 -
Όνομα Φαρχάντ*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο Έλαβε υπηρεσιακό σημείωμα με οδηγία «να παρουσιαστεί ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου Πειραιά (οδός Ναυάρχου Νοταρά 106, Πειραιάς», εντός δέκα (10) ημερών για τη συνέχιση της υπόθεσής του.»
Έγγραφα Παρά τις επανειλημμένες επισκέψεις του στην Υπηρεσία Ασύλου, παρέμεινε χωρίς έγγραφα για περίπου οκτώ μήνες, λόγω διαφωνίας μεταξύ των ΠΓΑ της Αττικής ως προς το αρμόδιο γραφείο για την υπόθεσή του. Τον Δεκέμβριο του 2021, το ΠΓΑ Αττικής δήλωσε ότι αρμοδιότητα για την παραλαβή της αίτησης έχει το ΑΚΑ Δικαιούχων Διεθνούς Προστασίας, ενώ το ΑΚΑ απάντησε ότι αρμόδιο ήταν το ΠΓΑ Αττικής. Τον Ιανουάριο του 2022, η Διεύθυνση Αττικής της Υπηρεσίας Ασύλου επεσήμανε ότι αρμόδιο είναι ενδεχομένως το ΠΓΑ Πειραιά. Μόνο στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022 κατόρθωσε ο Φαρχάντ να παραλάβει τα απαραίτητα έγγραφα για την έκκινηση της διαδικασίας έκδοσης της ΑΔΕΤ του. Η υπό έκδοση ΑΔΕΤ του έχει διάρκεια ισχύος από τον Απρίλιο του 2019 έως τον Απρίλιο του 2022. Επομένως, η ΑΔΕΤ του Φαρχάντ πιθανότατα θα έχει ήδη λήξει όταν την παραλάβει.
Στέγαση Από την επανεισδοχή του στην Ελλάδα, ωστόσο, δεν έχει λάβει καμία υποστήριξη για την ψυχική υγεία του και διαμένει στον καταυλισμό του Ελαιώνα σε συνθήκες ένδειας. Ο Φαρχάντ δεν έχει πρόσβαση σε σίτιση, λόγω του καθεστώτος διεθνούς προστασίας που του έχει χορηγηθεί. -
Οκτ2021
Οκτ 2021 -
Όνομα Τζωρτζ*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο Έλαβε υπηρεσιακό σημείωμα με οδηγία «να παρουσιαστεί ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου Αττικής (οδός Π. Κανελλοπούλου 4), εντός δέκα (10) ημερών για τη συνέχιση της υπόθεσής του.»
Έγγραφα Κατόπιν της επανεισδοχής του, προσέγγισε την Υπηρεσία Ασύλου για να λάβει τα έγγραφά του. Το ΠΓΑ Αττικής του επέδωσε αντίγραφο της απόφασης ασύλου του, χωρίς ωστόσο να του επιδοθεί Απόφαση ΑΔΕΤ. Κατά συνέπεια, η Ελληνική Αστυνομία αρνήθηκε να προγραμματίσει ραντεβού για την έκδοση της άδειας του Τζωρτζ και κατέστη αδύνατη η αίτηση τέτοιου ραντεβού για αρκετούς μήνες. Ο Τζωρτζ έχασε το ΔΑΔΠ του και υπέβαλε αίτημα έκδοσης νέου δελτίου στο ΠΓΑ Αττικής τον Φεβρουάριο του 2022. Έναν μήνα αργότερα και ενώ το αίτημα δεν είχε απαντηθεί, ο δικηγόρος του Τζωρτζ επικοινώνησε με το ΠΓΑ Αττικής για να λάβει πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση, ενημερώθηκε, ωστόσο, ότι αρμόδιο γραφείο ήταν το ΠΓΑ Αλίμου. Το εν λόγω γραφείο επεσήμανε με τη σειρά του ότι είναι αναρμόδιο, εφόσον το ΔΑΔΠ του Τζωρτζ είχε εκδοθεί από το ΠΓΑ Αττικής. Σε συνέχεια περαιτέρω επικοινωνίας του δικηγόρου με το ΠΓΑ Αττικής, συστάθηκε από τις αρχές να επαναληφθεί γραπτώς η αίτηση του Τζωρτζ στο εν λόγω γραφείο. Εν τέλει, ωστόσο, κατέστη δυνατό να προγραμματιστεί από τον δικηγόρο του ραντεβού με το ΠΓΑ Αλίμου, το οποίο εξέδωσε νέο ΔΑΔΠ και επέδωσε στον Τζωρτζ την Απόφαση ΑΔΕΤ του.
Στέγαση Ελλείψει άδειας διαμονής, πρόσβασης στην απασχόληση και χρημάτων για τη μίσθωση ακινήτου, ο Τζωρτζ βρίσκεται σε ένδεια, διαμένοντας υπό επισφαλείς συνθήκες σε άτυπα καταλύματα στην Αθήνα, στα οποία πρέπει να καταβάλλει ενοίκιο. -
Φεβ2022
Φεβ 2022 -
Όνομα Νασίμ*
Χώρα Γερμανία
Άφιξη στο αεροδρόμιο Η Ελληνική Αστυνομία τον άφησε ελεύθερο και του είπε να αποχωρήσει, χωρίς να του δοθεί κανένα έγγραφο ή πληροφορία ή παραπομπή για την πρόσβασή του στα έγγραφα και τα δικαιώματά του.
Έγγραφα Αιτήθηκε την ανανέωση της ΑΔΕΤ του στις αρχές Μαρτίου 2022 και αναμένει την έκδοση Απόφασης Ανανέωσης ΑΔΕΤ.
Στέγαση Από την επανεισδοχή του μέχρι σήμερα, διαμένει σε άτυπα καταλύματα στην Αθήνα, περιμένοντας την ανανέωση της ΑΔΕΤ του.