Έμπρακτη και άμεση αλληλεγγύη στους Αφγανούς πρόσφυγες!
Έμπρακτη και άμεση αλληλεγγύη στους Αφγανούς πρόσφυγες!
Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση στέλνει αντιφατικά μηνύματα σχετικά με την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που προκαλεί η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία, χιλιάδες Αφγανοί πρόσφυγες που ζουν στην Ελλάδα αγωνιούν για την τύχη των συγγενών τους αλλά και των ίδιων, καθώς βάσει της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που εκδόθηκε τον Ιούνιο, θα μπορούν να επιστρέφονται στην Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα με περαιτέρω κίνδυνο απέλασης στο Αφγανιστάν.
Μετά την επέλαση των Ταλιμπάν στην Καμπούλ στις 15 Αυγούστου, η Ελλάδα υπέγραψε Κοινή Διακήρυξη μαζί με δεκάδες άλλες χώρες ανά την υφήλιο, στην οποία τονίζεται ότι στους Αφγανούς πολίτες και υπηκόους άλλων χωρών που θέλουν να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν πρέπει να επιτραπεί να αναχωρήσουν με ασφάλεια και ότι τα αεροδρόμια και ότι οι συνοριακές διελεύσεις πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά.
Μία ημέρα μετά ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, δήλωνε πως «η Ελλάδα δεν θα είναι πύλη εισόδου για ένα νέο κύμα προσφύγων» όπως το 2015 και ότι η Τουρκία πρέπει να στηριχτεί από την ΕΕ σε κεντρικό επίπεδο ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει στις νέες προσφυγικές ροές. Λίγες ημέρες πριν τις 5 Αυγούστου και ενώ οι Ταλιμπάν καταλάμβαναν την μία πόλη μετά την άλλη, σε κοινή επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο κ. Μηταράκης μαζί με ομολόγους από τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστρία, τη Δανία και την Ολλανδία, ζητούσε να συνεχιστούν οι απελάσεις Αφγανών, υποστηρίζοντας ότι «η διακοπή των επιστροφών στέλνει λάθος σήμα» και είναι πιθανό να παρακινήσει ακόμη περισσότερους πολίτες του Αφγανιστάν να εγκαταλείψουν τη χώρα με κατεύθυνση την Ε.Ε. Παράλληλα –σύμφωνα με δημοσιεύματα– η Ελλάδα μελετά το ενδεχόμενο επέκτασης του μεταλλικού φράχτη στον Έβρο και την κατασκευή νέων τμημάτων. Η επιτήρηση των συνόρων αναμένεται μεταξύ άλλων να γίνεται και με τη χρήση ρομπότ ανίχνευσής κινήσεων (roborder).
Δεδομένης της ανθρωπιστικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης που επικρατεί στο Αφγανιστάν η στήριξη σε όσους κινδυνεύουν πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα έκκληση να ανασταλούν τις αναγκαστικές επιστροφές Αφγανών υπηκόων στη χώρα τους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που η αίτηση ασύλου τους έχει απορριφθεί και κάλεσε τα κράτη να επιτρέψουν σε όσους εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν την πρόσβαση στο έδαφος τους σεβόμενα την αρχή της μη επαναπροώθησης.
Ήδη ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία αποφάσισαν να σταματήσουν προσωρινά τις απελάσεις των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο ενώ άλλες δεσμεύτηκαν ήδη ότι θα υποδεχθούν έναν αριθμό προσφύγων από το Αφγανιστάν.
Σύμφωνα με το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) προτεραιότητα παραμένει ο συντονισμός για τον ασφαλή απεγκλωβισμό και την επιστροφή από το Αφγανιστάν προσώπων και των οικογενειών τους που συνεργάστηκαν με τις Ελληνικές δυνάμεις. Παράλληλα συζητήθηκε η ανάγκη προστασίας των συνόρων, συνεχίζοντας εμφατικά το δόγμα της αποτροπής, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει (όπως παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα, γενικευμένη και συστηματική κράτηση, επαναπροωθήσεις).
Στην Ελλάδα οι Αφγανοί αιτούντες άσυλο, είναι υποχρεωμένοι ακόμα και υπό από τις τρέχουσες εξελίξεις να ζουν με την αγωνία μίας πιθανής επιστροφής τους στο Αφγανιστάν μέσω Τουρκίας, την οποία η Ελλάδα καθόρισε στις 7 Ιουνίου μονομερώς ως ασφαλή τρίτη χώρα μεταξύ άλλων και για Αφγανούς πρόσφυγες. O αριθμός εκκρεμών αιτήσεων από Αφγανούς στα τέλη του α΄ εξαμήνου ήταν 13.864, δηλ. 30% του συνόλου των εκκρεμών.
Να υπενθυμίσουμε ότι στη γειτονική χώρα η Σύμβαση της Γενεύης εφαρμόζεται με γεωγραφικό περιορισμό και μόνο για Ευρωπαίους πολίτες ενώ ουσιαστικά Αφγανοί πολίτες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν προσφυγικό καθεστώς. H Τουρκία έχει επίσης σχεδόν ολοκληρώσει την ανοικοδόμηση τείχους μήκους 295 χλμ. κατά μήκος της μεθορίου της με το Ιράν για να αποτρέψει την έλευση Αφγανών προσφύγων.
«Πολλοί Αφγανοί πρόσφυγες ζουν στην Τουρκία χωρίς χαρτιά, γιατί δεν είναι εφικτό να καταθέσουν αίτημα ασύλου. Κάθε μέρα μπορούν να συλληφθούν οπουδήποτε και να απελαθούν. Γνωρίζω οικογένειες που έχουν χωριστεί και οι άντρες έχουν εξαναγκαστεί να υπογράψουν εθελούσια επιστροφή», λέει στην Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) ο Αbbas* από το Αφγανιστάν, ο οποίος ζει ως αναγνωρισμένος πρόσφυγας στην Ελλάδα.
Σε δήλωση της στην RSA η Begium* που ζει και εργάζεται ως γιατρός στην Καμπούλ με νομίμως διαμένοντα μέλη της οικογένειας της στην Ελλάδα, περιγράφει ως εξής την κατάσταση στο Αφγανιστάν : «Τις τελευταίες μέρες δεν μας έχει επιτραπεί να επιστρέψουμε στην εργασία μας γιατί δεν μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη για οτιδήποτε συμβεί. Η ζωή μας είναι χειρότερη από φυλακή γιατί στην φυλακή αισθάνεσαι ασφαλής. Εμείς ζούμε διαρκώς έναν εφιάλτη με το φόβο ότι κάποιος θα έρθει να μας κάνει κακό». Οι ανήλικες ανιψιές της έχουν επίσης καταφύγει από την επαρχία στην Καμπούλ από φόβο απαγωγής και εξαναγκαστικού γάμου όταν οι Ταλιμπάν πλησίαζαν την περιοχή τους.
«Πρόκειται για ένα καθεστώς σκοταδισμού. Ανησυχώ για την αδελφή μου και την οικογένεια της που δεν μπορούν να εγκαταλείψουν την χώρα και η ζωή τους τίθεται σε κίνδυνο, λόγω της ιδιότητας που είχα. Όλα τα σύνορα ελέγχονται πλέον από τους Ταλιμπάν», λέει ο Morteza * αναγνωρισμένος πρόσφυγας, ο οποίος εργάζονταν ως διερμηνέας σε ξένες δυνάμεις.
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καλεί την ελληνική κυβέρνηση:
– Να αποσύρει τη ΚΥΑ βάσει της οποίας η Τουρκία θεωρείται ασφαλής τρίτη χώρα για Αφγανούς πρόσφυγες.
– Να υποστηρίξει την δημιουργία ασφαλών διόδων διαφυγής για τους Αφγανούς πολίτες που αναγκάζονται λόγω των συνθηκών να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να δείξει έμπρακτη αλληλεγγύη με την δέσμευση ότι θα υποδεχτεί έναν ικανό αριθμό προσφύγων από το Αφγανιστάν.
– Να ομαλοποιήσει τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης Αφγανών που έχουν λάβει προσφυγικό καθεστώς στην Ελλάδα με μέλη της οικογένειάς τους που διαμένουν στο Αφγανιστάν.
– Να μεριμνήσει για την δίκαιη κατανομή των Αφγανών προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέσω της μετεγκατάστασης.
*Τα ονόματα των προσφύγων δεν αναγράφονται για λόγους προστασίας.
