Η PRO ASYL και η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) προειδοποιούν ότι το δικαίωμα στο άσυλο και η Σύμβαση για τους Πρόσφυγες του 1951 αναστέλλονται ευρέως στην Ελλάδα – με την ενεργή υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καθώς η Ευρώπη γιορτάζει την 70η επέτειο της Σύμβασης της Γενεύης για τους πρόσφυγες, επιχειρείται η παραβίαση βασικών αρχών της.
Η Ελλάδα χαρακτήρισε την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα» για πρόσφυγες που προέρχονται από την Συρία, το Αφγανιστάν, την Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Από τις 7 Ιουνίου 2021, όλοι οι αιτούντες άσυλο από τις πέντε αυτές χώρες που δεν έχουν ολοκληρώσει τη συνέντευξη τους ακόμη, θα εξετάζονται σε σχέση με την Τουρκία, ανεξάρτητα εάν έχουν φθάσει στην Ελλάδα από τα χερσαία ή θαλάσσια σύνορα. Τις προηγούμενες μέρες η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) προέβη σε εκπαίδευση των χειριστών της Υπηρεσίας Ασύλου για το νέο νομικό καθεστώς.
Η Απόφαση χαρακτηρισμού της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας είναι κομβικής πολιτικής σημασίας και ακολουθεί την λογική της τοξικής Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Ωστόσο, με την απόφαση αυτή, η Ελληνική κυβέρνηση αποδομεί, στην ουσία τις στοιχειώδεις εγγυήσεις του πολύπαθου ελληνικού συστήματος ασύλου πλήττοντας δραματικά, βασικές αρχές του κράτους δικαίου και θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες ανθρώπους που ζητούν και δικαιούνται προστασία στη χώρα μας. Το 2020 δύο εκ των τριών αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα προέρχονταν από μία εκ των πέντε αυτών χωρών (66%). Την ίδια χρονική περίοδο το 77% των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα προέρχονταν από μία από τις χώρες αυτές.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, οικογένειες, άνδρες, γυναίκες και ασυνόδευτα παιδιά θα βρεθούν σε κίνδυνο επαναπροώθησης. Σε κατάσταση απόγνωσης, εγκλωβισμένοι και πάλι στα νησιά και την ενδοχώρα, πολλοί σε κράτηση, χωρίς δικαίωμα σε εργασία, στέγαση, πρόνοια. Άμεσα θα δημιουργηθεί μια νέα γενιά «απόβλητων» ανθρώπων, χωρίς χαρτιά και δικαιώματα, στο απόλυτο περιθώριο, ενισχύοντας περαιτέρω την βρώμικη υπόθεση της εκμετάλλευσης τους σε κάθε επίπεδο και την ενίσχυση των κυκλωμάτων παράνομης διακίνησής τους.
Πλέον, δε, των άμεσων δραματικών συνέπειών για τις ζωές των προσφύγων η Απόφαση θα αποτελέσει το εργαλείο και το πρόσχημα της κυβέρνησης για την απόσυρση και τη διακοπή και των υποτυπωδών ακόμα πολιτικών για την προστασία των προσφύγων και την πρόσβαση των πιο ευάλωτων εξ αυτών σε στέγαση, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, την ένταξη.
Με την την υπ’αριθ. 42799/7-6-2021 Κοινή Υπουργική Απόφαση, η Ελλάδα μετατρέπεται για ακόμη μια φορά σε εργαστήριο θεσμικής εκτροπής, διολισθαίνοντας σε αντιπροσφυγικές επιλογές. Ακολουθεί πολιτικά και θεσμικά τη γραμμή της Ουγγρικής κυβέρνησης, η οποία, πρώτη στην Ευρώπη προώθησε συμπαγή αντιπροσφυγική πολιτική, με ανάλογες αποφάσεις που έχουν καταστεί κρατική πολιτική η οποία αντιστρατεύεται το πλαίσιο εγγυήσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και ατομικών ελευθεριών και καταδικάζεται από Διεθνή και Ενωσιακά Όργανα, ως αντιβαίνουσα την νομιμότητα.
Ταυτόχρονα, με την ασυλία της υποκριτικής στάσης των αρμόδιων Οργάνων της ΕΕ και των Κρατών Μελών, τα οποία, προφανώς, εξυπηρετούνται, καθώς επιφυλάσσουν για την Ελλάδα το ρόλο του αναχώματος, του «τοπικού διαχειριστή» της εισόδου προσφύγων στην ΕΕ, με με στρατιωτικά μέσα, τη χρήση βίας και παράνομων επαναπροωθήσεων, αντί της οφειλόμενης παροχής προστασίας και ανάληψης ευθύνης από όλα τα κράτη της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, με την ασυλία της υποκριτικής στάσης των αρμόδιων Οργάνων της ΕΕ και των Κρατών Μελών, τα οποία, προφανώς, εξυπηρετούνται, καθώς επιφυλάσσουν για την Ελλάδα το ρόλο του αναχώματος, του «τοπικού διαχειριστή» της εισόδου προσφύγων στην ΕΕ, με με στρατιωτικά μέσα, τη χρήση βίας και παράνομων επαναπροωθήσεων, αντί της οφειλόμενης παροχής προστασίας και ανάληψης ευθύνης από όλα τα κράτη της ΕΕ.
Η Απόφαση ήρθε λίγες μόνο μέρες μετά την επιστολή της Γερμανίας, Γαλλίας και άλλων τεσσάρων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων προς την Επιτροπή την 1 Ιουνιου 2021 να καταγγείλει την «δευτερογενή μετακίνηση» των δικαιούχων διεθνούς προστασίας που με τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα έφυγαν από την Ελλάδα και την προτροπή για τη λήψη μέτρων για την εξασφάλιση της επιστροφής τους. Στις 4 Ιουνίου, η Ελληνική Κυβέρνηση αρνήθηκε τις κατηγορίες των ομολόγων της «περί ολοφάνερης κατάχρησης χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων», ισχυριζόμενη ότι η χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων είναι μία διεθνής υποχρέωση από τη Διεθνή και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Τρεις μέρες αργότερα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση το ελληνικό σύστημα ασύλου οδηγείται σε πλήρη αποδόμηση: Με ένα «τέχνασμα», επιχειρείται η διαγραφή της υποχρέωσης της Ελλάδας να εξετάσει, στην ουσία, αιτήματα ασύλου προσφύγων από την Συρία, το Αφγανιστάν, την Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, σε κατάφωρη αντίθεση με το κράτος δικαίου, το Σύνταγμα και τις Διεθνείς Δεσμεύσεις της χώρας και μάλιστα με μία διαδικασία αντίθετη και με το δίκαιο της ΕΕ. Η Απόφαση, αναγνωρίζει την Τουρκία, ως ασφαλή, ενώ προφανώς δεν είναι, προς εξυπηρέτηση του σκοπού της αποβολής των προσφύγων από την προστασία της διαδικασίας ασύλου. Έτσι, με την αυτοματοποιημένη απόρριψη των αιτημάτων ασύλου λόγω απαραδέκτου, η Απόφαση μετατρέπει, μαζικά, όσους προέρχονται από αυτές τις πέντε χώρες, από αιτούντες άσυλο, από πρόσωπα δικαιούμενα προστασία, σε επιστρεφόμενους στην Τουρκία.
Η μονομερής αυτή απόφαση από την πλευρά της Ελλάδας «βαφτίζει» προκλητικά την Τουρκία σε ασφαλή χώρα για τους πρόσφυγες ενώ:
Η PRO ASYL και η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καλούν την Ελληνική Κυβέρνηση να ανακαλέσει την υπ’αριθ. 42799/7-6-2021 Κοινή Υπουργική Απόφαση ως αντιβαίνουσα σε βασικές αρχές του Διεθνούς, Συνταγματικού και Ενωσιακού Δικαίου και επισύρουσα την ευθύνη της χώρας.
Η PRO ASYL και η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καλούν τους αρμόδιους Διεθνείς Οργανισμούς και Διεθνή Όργανα καθώς και τα αρμόδια Όργανα της ΕΕ να τοποθετηθούν δημόσια ως προς τους κινδύνους για τις παραβιάσεις δικαιωμάτων χιλιάδων προσφύγων, που συνεπάγεται η εφαρμογή της ως άνω Απόφασης.
Η PRO ASYL και η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) υποστηρίζει τη θέση της Ελλάδας, ότι το κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου οφείλει να περιλαμβάνει την αναγνώριση των αποφάσεων κάθε Κράτους Μέλους και οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας να λαμβάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης όπως οι Ευρωπαίοι Πολίτες.