Κως
- Δημοσίευση:
Διαβάστε ακόμα:
Από τις αρχές του 2024, έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση στις αφίξεις στο νησί. Σε αυτήν την δομή μεταφέρονται επίσης άνθρωποι που φτάνουν σε γειτονικά νησιά όπως η Ρόδος, η Σύμη, η Τήλος, η Αστυπάλαια και η Κάλυμνος. Η άρση του επιβαλλόμενου γεωγραφικού περιορισμού και η μεταφορά από την Κω σε δομές της ενδοχώρας πραγματοποιείται πιο εύκολα σε σχέση με το παρελθόν, ιδιαίτερα όταν δεν επαρκεί η χωρητικότητα στην ΚΕΔ. Παρόλα αυτά, η δομή παραμένει υπερπλήρης για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Βασικά στατιστικά για την ΚΕΔ Κω
Κακοτεχνίες και έλλειψη συντήρησης στις υποδομές
Τρία χρόνια μετά τα εγκαίνια της ΚΕΔ τον Νοέμβριο του 2021, η χρηματοδοτούμενη εξ ολοκλήρου με ευρωπαϊκά κονδύλια δομή, παρουσιάζει ήδη σημαντικές φθορές και δυσλειτουργίες στις υποδομές. Υπάρχουν σοβαρές κακοτεχνίες και κατασκευαστικά λάθη, ενώ γραφειοκρατικά κολλήματα που σχετίζονται με την αποδέσμευση κονδυλίων, δεν επιτρέπουν βασικές εργασίες συντήρησης.
Στην ΚΕΔ υπάρχουν προβλήματα στην αποχέτευση και τον βιολογικό καθαρισμό όταν ο αριθμός των διαμενόντων ξεπερνά το όριο της χωρητικότητας, κάτι που συμβαίνει συχνά.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ένας όροφος στους χώρους διαμονής είχε πλημμυρίσει με λύματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να φουσκώσουν τα πατώματα και να τεθεί εκτός λειτουργίας. Αιτούντες άσυλο ανέφεραν υγρασίες και την εισροή τρεχούμενου ή/και ακάθαρτου νερού στα δωμάτια τους και μας δήλωσαν ότι είχαν παρουσιάσει δερματικά προβλήματα, σημάδια των οποίων μας επέδειξαν.
Μαρτυρία
«Υπάρχουν λύματα στους διαδρόμους και στα δωμάτια κοντά στις τουαλέτες που προκαλούν φουσκάλες στα πόδια. Οι περισσότεροι που πηγαίνουν στο νοσοκομείο είναι επειδή έχουν φουσκάλες στα πόδια» – Muhammad*, αιτούντας άσυλο από τη Συρία
Λόγω της ακαταλληλότητας και ανεπάρκειας των διαθέσιμων εγκαταστάσεων, χρησιμοποιούνται κατά διαστήματα ως χώροι διαμονής και πτέρυγες του Προαναχωρησιακού Κέντρου Κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ) που βρίσκεται σε όμορο χώρο εντός της ΚΕΔ, καθώς και οι χώροι σίτισης και εστιατορίου της δομης.
Χαμηλή ποιότητα φαγητού και ελλείψεις σε βασικά είδη
Η διανομή φαγητού λαμβάνει χώρα μια φορά την ημέρα, οπότε και μοιράζονται και τα τρία γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό) που δικαιούνται οι πρόσφυγες. Εντός της δομής δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις για ζέσταμα ή παρασκευή φαγητού από τους διαμένοντες, ενώ οι δραστηριότητες αυτές απαγορεύονται αυστηρά. Για τον λόγο αυτό δεν επιτρέπονται ούτε ωμά λαχανικά κατά την είσοδο στην ΚΕΔ.
Υπάρχουν παράπονα για την ποιότητα του φαγητού αλλά και για χορήγηση ανεπαρκούς ποσότητας πόσιμου νερού σε σχέση με την προβλεπόμενη, ενώ έχουν αναφερθεί περιστατικά δηλητηριάσεων από το φαγητό.
Μαρτυρία
«Δεν υπάρχει αρκετό φαγητό. Συνήθως μας δίνουν μόνο μακαρόνια, πατάτες και δύο ψωμάκια. Για κάθε δύο άτομα μας δίνουν συνολικά 3 μπουκάλια πόσιμο νερό την ημέρα» – Ahmed* από το Κουβέιτ
Ελλείψεις παρατηρούνται ακόμα και στην τροφή για μικρά παιδιά.
Μαρτυρία
«Μας δίνουν πολύ δύσκολα γάλα και μόνο σε ποτήρι» – Parwana*, μητέρα από το Αφγανιστάν
Τα στρώματα ύπνου είναι βρώμικα ενώ τα πλυντήρια δεν λειτουργούν. Λίγα είδη υγιεινής παρέχονται μόνο μία φορά κατά την άφιξη, ενώ υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις σε ρούχα ακόμα για μικρά παιδιά.
Μαρτυρία
«Πολλά παιδιά δεν έχουν χειμωνιάτικα ρούχα» – Parwana*
Οι διαμένοντες είναι αναγκασμένοι να αναζητούν ακόμη και βασικά είδη, όπως σαπούνι και σερβιέτες, σε οργανώσεις και εθελοντές/ριες που δραστηριοποιούνται στο Πυλί και στην πόλη της Κω.
Μαρτυρίες
«Δεν έχει πολύ ζεστό νερό. Το νερό μπαίνει μέσα στα κτίρια. Τα παιδιά έχουν δερματολογικά προβλήματα. Υπάρχει γιατρός αλλά πολλές φορές δεν έχει διερμηνέα. Τα φάρμακα τα αγοράζουμε μόνοι μας» – Parwana*
«Κοιμόμαστε 6 άτομα σε ένα δωμάτιο, μικρό δωμάτιο, με μικρές κουκέτες. Ποτέ δεν μας έδωσαν σαπούνια. Πήγαμε σε οργάνωση για να μας δώσει» – Ahmed*
Λάβαμε αναφορές ότι το διάστημα αυτό υπήρχαν αυξημένα περιστατικά δερματολογικών παθήσεων. Αιτούντες άσυλο από τη Συρία μας ανέφεραν ότι κάποιες ημέρες το νερό της βρύσης έχει θολό χρώμα και αποφεύγουν να πλυθούν με αυτό.
Ανεπαρκής ιατρική περίθαλψη και ελλιπείς διαδικασίες εκτίμησης ευαλωτότητας
Τα τελευταία δύο χρόνια, δεν υπάρχει σταθερή παρουσία γιατρού μέσα στην ΚΕΔ. Οι ανάγκες καλύπτονται με αποστολές γιατρών από άλλες περιοχές και τον στρατιωτικό γιατρό. Η απάντηση που λάβαμε από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (από 11/11/2024), επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει γιατρός στην ΚΕΔ, παρά μόνο 3 νοσηλευτές/ριες και 2 κοινωνικοί λειτουργοί.
Εξάλλου, στο Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Κω «Ιπποκράτειον» που βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ από την ΚΕΔ, υπάρχουν σημαντικές, μακροχρόνιες ελλείψεις σε βασικές ιατρικές ειδικότητες, για παράδειγμα δεν υπάρχει μόνιμος παθολόγος και καρδιολόγος. Μόνο ένα ασθενοφόρο του νοσοκομείου διαθέτει πλήρωμα και είναι λειτουργικό. Επιπλέον, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το νοσοκομείο δέχεται ακόμη μεγαλύτερη πίεση λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης. Από τον Αύγουστο του 2024 οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν παρουσία έξω από την ΚΕΔ, καθώς και μια φορά την εβδομάδα έξω από το νοσοκομείο της Κω, όπου παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες όχι μόνο στον προσφυγικό αλλά και στον ντόπιο πληθυσμό. Στο νησί, δραστηριοποιείται κινητή μονάδα εθελοντών γιατρών της Medical Volunteers International MVI, οι οποίοι παρέχουν επείγουσα βασική ιατρική περίθαλψη.
Λόγω των ελλείψεων σε ιατρικό προσωπικό δεν λαμβάνουν χώρα οι προβλεπόμενες διαδικασίες ιατρικού ελέγχου και ο εντοπισμός της ευαλωτότητας στους διαμένοντες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός αιτούντα άσυλο με σακχαρώδη διαβήτη, ο οποίος παρέμεινε στη δομή για περίπου 2 μήνες χωρίς να έχει ρυθμιστεί φαρμακευτικά ο διαβήτης του. Σε μία περίπτωση που εκπροσωπεί νομικά η RSA, δεν έλαβε χώρα καμία εκτίμηση της ευαλωτότητας ενός θύματος βασανιστηρίων, ακόμα και κατόπιν αίτησης των δικηγόρων του.
Περιορισμένη ελευθερία μετακίνησης ακόμα και εντός της δομής
Η κυκλοφορία εντός της δομής είναι απολύτως ελεγχόμενη. Οι διαμένοντες δεν μπορούν να μετακινηθούν ελεύθερα από τον ένα χώρο στον άλλο. Προσωπικό ασφαλείας (security) ιδιωτικής εταιρείας φύλαξης ελέγχει όχι μόνο τις εξωτερικές πύλες αλλά και τις πύλες κάθε εσωτερικού τομέα/πτέρυγας, με αποφασιστική αρμοδιότητα για την έξοδο ή μετακίνηση των διαμενόντων, και χωρίς τη συνδρομή διερμηνέων. Δεν επιτρέπεται ένας αιτών να επισκέπτεται άλλο χώρο διαμονής εκτός από εκείνον που διαμένει.
Οι διαμένοντες δεν έχουν άμεση πρόσβαση στα γραφεία που διενεργούνται οι διοικητικές ενέργειες, οι ιατρικές εξετάσεις ή οι διαδικασίες ασύλου. Έχουν δε παρατηρηθεί εμπόδια στην προσέλευσή τους, που σε κάποιες περιπτώσεις επηρέασαν ενέργειες που έπρεπε να λάβουν χώρα ενώπιον των αρχών ασύλου. Οι έλεγχοι που επικρατούν είναι ιδιαίτερα αυστηροί. Απαγορεύονται τα μεταλλικά αντικείμενα, για παράδειγμα μας αναφέρθηκε ότι ούτε κουτάλια δεν επέτρεψαν σε πρόσφυγα να φέρει μαζί του εντός του κέντρου.
Μαρτυρία
«Νιώθεις σαν ζώο σε κλουβί. Είναι δύσκολο να βγεις και να μπεις στη δομή. Όταν θες να βγεις περιμένεις να το δηλώσεις σε μία υπάλληλο» – Ahmed*
Περιστατικά ρατσιστικών συμπεριφορών
Η παρουσία της αστυνομίας μέσα στην πόλη της Κω είναι ιδιαίτερα αισθητή. Υπάρχουν συχνά αναφορές για περιστατικά αναίτιων προσαγωγών και σωματικών ελέγχων σε διαμένοντες στη δομή, καθώς και για περιπτώσεις ρατσιστικής βίας. Έχει αναφερθεί ακόμα και περιστατικό διακριτικής μεταχείρισης στο νοσοκομείο, καθώς και περιστατικό εχθρικής συμπεριφοράς απέναντι σε μέλη οργάνωσης με την πρόκληση βλάβης σε όχημά τους.
*Τα ονόματα των προσώπων που αναφέρονται στην παρούσα δημοσίευση έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής.
Διαβάστε ακόμα
H συγκεντρωτική έκθεση για όλα τα νησιά:
Η κατάσταση στις ΚΕΔ στα υπόλοιπα νησιά:
Διαθέσιμο και στα αγγλικά / Available also in english
Η προηγούμενη δημοσίευσή μας για την κατάσταση στην Κω (2023)
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), Δεκέμβρης 2024