Η ιστορία της Nasrin*: Ένα θανατηφόρο ναυάγιο, η βία στα σύνορα και τα συστημικά κενά προστασίας
Μια υπόθεση που φωτίζει τις συνέπειες των παράνομων επαναπροωθήσεων και των σοβαρών κενών προστασίας της ζωής στα ελληνικά και ευρωπαϊκά σύνορα
«Μακάρι, μακάρι, σκεφτόμουν, να είχα ένα μέρος που να ήταν σπίτι… το δικό μου σπίτι και η πατρίδα μου.»
Σήμερα, 18 Δεκεμβρίου, με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών/ριών, δημοσιεύουμε μια συγκλονιστική ιστορία. Πρόκειται για την ιστορία της Nasrin*, μιας Αφγανής μητέρας που πνίγηκε τον Νοέμβριο του 2024 σε ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, και τάφηκε μακριά από την πατρίδα της, στη Ρόδο. Λίγους μήνες νωρίτερα, η Nasrin* είχε απελαθεί ατύπως και αναγκαστικά, μαζί με τα παιδιά της, από τις ελληνικές αρχές μέσω Έβρου. Αυτή είναι επίσης η ιστορία των πέντε παιδιών της: ενός ανήλικου αγοριού, σήμερα ασυνόδευτου στην Τουρκία· ενός ενήλικου, τελικά απελαθέντος στο Αφγανιστάν· και τριών κοριτσιών (οι δύο ανήλικες) που σήμερα έχουν αναγνωριστεί ως προσφύγισσες και βρίσκονται στην Ελβετία. Πέντε παιδιά που ζουν διαχωρισμένα, φέροντας τα τραύματα της έμφυλης βίας, της βίας των συνόρων και του θανάτου της μητέρας τους και που αδυνατούν να χτίσουν τη ζωή τους χωρίς το αναγκαίο υποστηρικτικό πλαίσιο και την προστασία που δικαιούνται.
Σκίτσο: Marily Stroux
Στις 23 Νοεμβρίου 2024, ο θάνατος της Nasrin*, χήρας και μητέρας πέντε παιδιών από το Αφγανιστάν, σε ναυάγιο κοντά στο Φαρμακονήσι αποκάλυψε μια αλυσίδα παράνομων βραχείων εξαφανίσεων και επαναπροωθήσεων, άρνησης πρόσβασης στη διαδικασία διεθνούς προστασίας, αλλεπάλληλων διαχωρισμών και κενών προστασίας στα ελληνικά και ευρωπαϊκά σύνορα. Η οικογένειά της από την Ελβετία απευθύνθηκε στην Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) αναζητώντας νομική συνδρομή. Η RSA εκπροσωπεί την οικογένεια της Nasrin* από την πρώτη στιγμή μετά τον θάνατο της, στηρίζοντάς την νομικά και κοινωνικά σε όλα τα στάδια που ακολούθησαν.
Η πρώτη επαναπροώθηση της οικογένειας στην Τουρκία μέσω Έβρου
«Η μητέρα μας ονειρευόταν να βοηθήσει τα ορφανά παιδιά. Έλεγε ότι μόλις φτάναμε κάπου με ασφάλεια, θα βοηθούσε με όλη της την ψυχή όσους δεν είχαν γονείς, όσες δεν είχαν σπίτι.»
Σκίτσο: Marily Stroux
Η Nasrin* ήταν μονογονέας, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν και θύμα έμφυλης βίας στην Τουρκία. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Τουρκία και τον Οκτώβριο του 2024 εισήλθε παράτυπα στην Ελλάδα μαζί με τα τέσσερα παιδιά της (ένα ενήλικο κορίτσι, δύο ανήλικα κορίτσια και ένα ανήλικο αγόρι), καθώς και δύο αδέρφια της (μαζί με τα μικρά παιδιά τους), με σκοπό να ζητήσουν διεθνή προστασία.
«Όταν προσπαθήσαμε για πρώτη φορά να φτάσουμε στην Ελλάδα από την Τουρκία, ελπίζαμε να βρούμε μια χώρα που σέβεται τον νόμο, όπου δεν θα κινδυνεύαμε πλέον από καταναγκαστικό γάμο ως παιδιά, από βιασμούς ή απέλαση. Ελπίζαμε να φτάσουμε σε ένα μέρος όπου θα μπορούσαμε να πάμε σχολείο και να ζήσουμε ευτυχισμένοι σαν οικογένεια. Η μητέρα μας προσπάθησε να μας σώσει και γι' αυτό μας έφερε στην Ελλάδα, αλλά εκεί, μας απέλασαν ξανά.»
Η Nasrin*, τα παιδιά και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς της έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και ζήτησαν νομική συνδρομή από μη κυβερνητική οργάνωση στην πόλη για την κατάθεση του αιτήματος ασύλου τους. Όμως εκείνη την περίοδο, η καταγραφή των αιτημάτων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου (που αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη ραντεβού και την πρόσβαση στο αρμόδιο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής) δεν λειτουργούσε, με αποτέλεσμα την αδυναμία πρόσβασης στο σύστημα πρώτης υποδοχής και στη διαδικασία ασύλου. Μάλιστα, η Nasrin* και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς της παρουσιάστηκαν και αυτοπροσώπως στο ΚΥΤ Διαβατών ζητώντας άσυλο.
Στη συνέχεια, η οικογένεια μας κατήγγειλε ότι συνέβησαν τα εξής: Τους ενημέρωσαν επιτόπου ότι θα έρθει η αστυνομία να τους πάρει για καταγραφή, και πράγματι συνελήφθησαν από τις αστυνομικές αρχές που έφτασαν στο ΚΥΤ. Ωστόσο, δεν έγινε καμία επίσημη καταγραφή των στοιχείων τους, τα κινητά τους τηλέφωνα τους αφαιρέθηκαν και δεν επιστράφηκαν ποτέ, και κρατήθηκαν μυστικά σε αστυνομικό τμήμα, χωρίς καμία δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Την επόμενη ημέρα, μεταφέρθηκαν διαδοχικά σε άλλους χώρους κράτησης και εν τέλει στον Έβρο ποταμό, όπου εξαναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε φουσκωτή βάρκα και να επιστραφούν στην Τουρκία. Η Nasrin* έπασχε από άσθμα και τα παιδιά ζητούσαν βοήθεια. Κανείς δεν τους βοήθησε. Ούτε η παρουσία τους ούτε η άτυπη εξαναγκασμένη επιστροφή τους καταγράφηκε από τις ελληνικές αρχές.
«Όταν φτάσαμε στο προσφυγικό καμπ, σκεφτόμουν: σας παρακαλώ, αφήστε μας να μπούμε, δώστε μας χαρτιά, ένα καταφύγιο, βοηθήστε μας! Στην αρχή ένιωσα ασφαλής, γιατί πίστευα ότι οι άνθρωποι εκεί θα μας άκουγαν, θα καταλάβαιναν τον πόνο μας. Δεν ήξερα ότι θα καλούσαν την αστυνομία και θα μας παρέδιδαν σε αυτούς. Δεν ήξερα ότι μας έλεγαν ψέματα και ότι τελικά θα μας έστελναν πίσω. … Η μητέρα μου ένιωσε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και φοβήθηκε. Όμως, ο θείος μου την καθησύχασε ότι μέχρι και ο διερμηνέας του καμπ είχε πει ότι πρέπει να πάμε με την αστυνομία για να καταγραφούμε και να πάρουμε χαρτιά. Είπε ότι ήταν σίγουρος πως θα ακολουθούσαν τη νόμιμη διαδικασία. Όταν όμως έφτασε η αστυνομία, άρπαξαν τον θείο μου και τον έσπρωξαν με τη βία μέσα σε ένα βανάκι. Ο θείος τότε μας φώναξε: «Μην έρχεστε! Μην έρχεστε!» Ουρλιάζαμε. Η μητέρα μου λιποθύμησε. Οι φρουροί στην πύλη του καμπ μας είπαν ότι έπρεπε να πάμε με την αστυνομία. Είπαν ότι δεν υπήρχε τρόπος να ξεφύγουμε.»
Ο όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς για άτομα που κρατούνται μυστικά από τις κρατικές αρχές με σκοπό την άτυπη επιστροφή τους είναι «βραχεία εξαναγκαστική εξαφάνιση» (short-term enforced disappearance). Η RSA υπενθυμίζει ότι, παρότι οι ελληνικές αρχές αρνούνται ότι προβαίνουν σε επιχειρήσεις βραχείων εξαναγκασμένων εξαφανίσεων και άτυπων επιστροφών, υπάρχουν επανειλημμένες καταγγελίες και σχετική νομολογία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (για παράδειγμα, η υπόθεση A.R.E. κατά Ελλάδας κ.α.) που επιβεβαιώνει ότι οι επαναπροωθήσεις στα ελληνικά σύνορα αποτελούν συστηματική πρακτική των ελληνικών αρχών.
INFOΟ βίαιος διαχωρισμός της οικογένειας και το ναυάγιο κοντά στο Φαρμακονήσι που στοίχισε τη ζωή της μητέρας
Λίγες εβδομάδες αργότερα, η οικογένεια επιχείρησε ξανά να φτάσει στην Ελλάδα, αλλά τα μέλη της διαχωρίστηκαν χωρίς τη θέλησή τους στην Τουρκία, από τους διακινητές. Η Nasrin*, με δύο από τις κόρες της (μία ανήλικη και μία ενήλικη) και άλλους συγγενείς τους με ανήλικα παιδιά, επιβιβάστηκαν σε βάρκα που, στις 23 Νοεμβρίου 2024, ναυάγησε κοντά στο Φαρμακονήσι. Η Nasrin* χάθηκε στη θάλασσα.
Photo: Private
Οι δύο κόρες της διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν για νοσηλεία στο νοσοκομείο της Λέρου, ενώ θρηνούσαν την μητέρα τους, που αγνοούνταν στη θάλασσα, βιώνοντας την έλλειψη ενός αποτελεσματικού συστήματος στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση των επιζώντων ναυαγίου και των συγγενών των αγνοουμένων. Το νοσοκομείο εφημέρευε υποστελεχωμένο, όπως κατήγγειλε και η Ένωση Ιατρών Θεραπευτηρίου Λέρου. «Ο μόνος λόγος που οι συνάνθρωποί μας έλαβαν την καλύτερη δυνατή περίθαλψη ήταν ο ζήλος και η αλληλεγγύη που έδειξαν όλοι οι συνάδελφοι, οι οποίοι έσπευσαν στο νοσοκομείο να βοηθήσουν χωρίς να εφημερεύουν για να μην θρηνήσουμε άλλα θύματα,» όπως τονίζουν χαρακτηριστικά.
«Άνοιξα τα μάτια μου και είδα ότι βρισκόμουν στο νοσοκομείο. Οι γιατροί ήταν ευγενικοί. Η θεία μου ήταν στο διπλανό δωμάτιο. Μας συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά στο νοσοκομείο... αλλά ήμουν πολύ φοβισμένη. Έβλεπα συνέχεια εφιάλτες. Επανέφερα διαρκώς στο μυαλό μου εικόνες από όσα είχαν συμβεί στη θάλασσα.»
Μετά τη νοσηλεία, τα δύο κορίτσια μεταφέρθηκαν διαδοχικά στην ΚΕΔ Λέρου. Η ανήλικη κόρη (τότε 13 ετών), ενώ ήταν σε σοκ από όσα είχαν συμβεί, διέμεινε περιορισμένη στην ασφαλή ζώνη (safe zone) της ΚΕΔ. Στο διάστημα των πρώτων τραγικών ημερών μετά το ναυάγιο και τον χαμό της μητέρας της, η επικοινωνία της ανήλικης με τους συγγενείς της, επίσης επιζώντες του ναυαγίου, γινόταν πολύ περιορισμένα και μόνο πίσω από τα κάγκελα. Η ενημέρωση των δύο κοριτσιών σχετικά με την αγνοούμενη μητέρα τους ήταν ελάχιστη.
«Η μικρή μου αδελφή μου είπε ότι ο χωρισμός της από εμάς έπειτα από όσα συνέβησαν ήταν δυσβάσταχτος για εκείνη. Δεν μπορούσε ούτε να κοιμηθεί. Όταν επιτέλους την έφεραν, έτρεξε στην αγκαλιά μου.»
Σημειώνουμε ότι οι εργαζόμενοι/ες στην ΚΕΔ Λέρου έδρασαν ιδιαίτερα υποστηρικτικά (και) στη συγκεκριμένη υπόθεση, χωρίς φυσικά η εξαιρετικά θετική συμβολή τους να μπορεί να καλύψει τα σοβαρά κενά που απορρέουν από τις συστημικές ελλείψεις στη διαχείριση αυτού και αντίστοιχων περιστατικών ναυαγίων.
Στη συνέχεια, τα κορίτσια μεταφέρθηκαν μαζί σε προσφυγική δομή της ενδοχώρας.
Αλλεπάλληλες επαναπροωθήσεις μέσα σε λίγες μέρες: Η οδύσσεια των παιδιών που αναζητούσαν τη μητέρα τους
Στο μεταξύ, στις 2 Δεκεμβρίου 2025, τα άλλα δύο ανήλικα παιδιά (ένα κορίτσι κι ένα αγόρι) που είχαν διαχωριστεί από τη μητέρα τους χωρίς τη θέλησή τους στην Τουρκία και των οποίων η τύχη αγνοούνταν, εισήλθαν παρατύπως στην Ελλάδα μαζί με τον ενήλικο αδερφό τους, ζητώντας διεθνή προστασία, νομική βοήθεια και επανένωση με την υπόλοιπη οικογένεια. Η RSA ενημερώθηκε από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και εκπροσώπησε τα αδέρφια ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Το Δικαστήριο εξέδωσε διαταγή ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με την οποία οι αρχές όφειλαν «να εντοπίσουν τους αιτούντες, να μην τους απομακρύνουν από την Ελλάδα, να τους παρέχουν τροφή, νερό και ιατρική περίθαλψη και να τους δώσουν πρόσβαση σε διαδικασίες διεθνούς προστασίας». Οι ελληνικές αρχές υποστήριξαν ότι δεν τους είχαν εντοπίσει.
Ωστόσο, τρεις μέρες μετά, στις 5 Δεκεμβρίου 2024, το ανήλικο κορίτσι επικοινώνησε με τους δικηγόρους της RSA και μας ενημέρωσε ότι τα τρία παιδιά είχαν εντοπιστεί και συλληφθεί άτυπα από τις ελληνικές αρχές, και είχαν και πάλι επαναπροωθηθεί στην Τουρκία. Μας περιέγραψε τις συνθήκες της βίαιης και τραυματικής άτυπης και αναγκαστικής επιστροφής τους, και μας είπε ότι, κατά τη διάρκειά της, η ίδια και ο ενήλικος αδερφός της διαχωρίστηκαν από τον ανήλικο αδερφό τους. Ο τελευταίος αγνοούνταν, χωρίς κανένα σημάδι ζωής, μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου 2024, όταν κατάφερε να επικοινωνήσει με την οικογένειά του και να τους ενημερώσει ότι ήταν καλά.
«Το μόνο πράγμα που μου έδινε κουράγιο για να συνεχίσω και να προσπαθήσω ξανά να φτάσω στην Ελλάδα, ήταν η σκέψη της μητέρας μου. Ήθελα να βρεθώ ξανά κοντά της. Τα αδέλφια μου και εγώ προσπαθήσαμε για δεύτερη φορά, αλλά μας επέστρεψαν πάλι. Μείναμε στη «ζούγκλα» [Σημ. εννοεί το δάσος]. Το πρωί, ξαφνικά, οι ελληνικές αρχές μας συνέλαβαν και μας παρέδωσαν σε κάποιους που μιλούσαν Αφγανικά. Αυτοί μας έσπρωξαν πίσω στην Τουρκία. Στο μεταξύ, ο μικρός μου αδελφός χωρίστηκε από εμάς. Φοβήθηκα πολύ και ανησυχούσα γι’ αυτόν. Για μέρες δεν είχαμε νέα του. Έκλαιγα συνεχώς στη σκέψη του τι θα μπορούσε να του έχει συμβεί.»
Τα παιδιά δεν γνώριζαν για τον χαμό της μητέρας τους και αναζητούσαν διακαώς την επανένωση μαζί της.
Σημείωση: Σύμφωνα με αναφορές, οι επαναπροωθήσεις στον Έβρο συχνά γίνονται με τη συνδρομή αλλοδαπών που δρουν σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές και εκτελούν το κομμάτι του εντοπισμού ή της φυσικής απομάκρυνσης διασχίζοντας με πλωτά μέσα τον ποταμό Έβρο. Χαρακτηριστικά, η Ετήσια Έκθεση 2024 του Μηχανισμού Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), καταγράφει μαρτυρίες σύμφωνα με τις οποίες μη ένστολα άτομα που συμμετείχαν στη φυσική απομάκρυνση φέρονται να ενεργούσαν σε συντονισμό με τις Αρχές (σε τουλάχιστον 30 περιστατικά) και να μιλούσαν γλώσσες που ομιλούν τα ίδια τα θύματα, όπως Αραβικά, Φαρσί/Νταρί, Παστό, Τουρκικά και Ουρντού (βλ. σελ. 38–39).
INFOΟ ενήλικος αδερφός συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές και, χωρίς να έχει πρόσβαση σε νομική βοήθεια, απελάθηκε από τις τουρκικές αρχές στο Αφγανιστάν του καθεστώτος των Ταλιμπάν.
Το κορίτσι επιδίωξε να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσω Έβρου, αλλά επαναπροωθήθηκε για τρίτη φορά, και τελικά έφτασε μόνη της στη Ρόδο στις αρχές Ιανουαρίου 2025, και μεταφέρθηκε στην ΚΕΔ Λέρου στις 5 Ιανουαρίου 2025. Οι δύο αδερφές της που είχαν φτάσει στην ΚΕΔ Λέρου μετά το ναυάγιο, είχαν ήδη μεταφερθεί τότε σε προσφυγική δομή της ενδοχώρας, συνεπώς τα τρία κορίτσια δεν συναντήθηκαν ούτε τότε.
«Αυτό που συνέβη τότε με συνέτριψε ψυχικά. Ακόμη και σήμερα υποφέρω. Αφού μας συνέλαβαν οι ελληνικές αρχές, μας δώσανε σε ομάδα Αφγανών για να μας απελάσουν από το ποτάμι. Ένας από αυτούς με άγγιζε επίμονα, με παρενόχλησε, ήμουν αβοήθητη... Μετά μας έσπρωξαν πάλι πίσω στην Τουρκία. Όταν τελικά έφτασα στην Ελλάδα, το μόνο που σκεφτόμουν ήταν να δω τη μητέρα μου για να της πω για τον πόνο και τις δυσκολίες που υπέφερα στο ταξίδι, ολομόναχη. Ήθελα να της ανοίξω την καρδιά μου. Δυστυχώς, αυτό δεν συνέβη ποτέ. Δεν ζούσε πια.»
Ο ανήλικος αδερφός των παιδιών παραμένει μέχρι σήμερα ασυνόδευτος και χωρίς προστασία στην Τουρκία. Σε επικοινωνία του μαζί μας, μας κατήγγειλε ότι στις 18 Οκτωβρίου 2025 συνελήφθη εκ νέου από αστυνομικές δυνάμεις εντός ελληνικής επικράτειας, καθώς μεταφερόταν από κυκλώματα διακίνησης εντός της Ελλάδας. Αντί να καταγραφεί από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές και να ξεκινήσει η διαδικασία επανένωσης του παιδιού με την οικογένειά του, άτυπα επιστράφηκε εκ νέου στην Τουρκία από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές, οι οποίες αδιαφόρησαν πλήρως τόσο για την προγενέστερη και εν ισχύ απόφαση ασφαλιστικών μέτρων του ΕΔΔΑ περί μη επιστροφής του στην Τουρκία όσο και για την ανάγκη παιδικής προστασίας του, αφήνοντάς τον και πάλι αβοήθητο.
«Σήμερα είμαστε ακόμα λυπημένες. Ο μεγάλος μας αδελφός δεν κατάφερε να σωθεί και να διαφύγει [τελικά] από το Αφγανιστάν, ενώ ο μικρός μας αδελφός είναι ολομόναχος. Δεν περνά μέρα που να μην ανησυχώ για αυτόν.»
Η κηδεία της Nasrin*
Η σορός της μητέρας, Nasrin*, που είχε χαθεί στο ναυάγιο της 23ης Νοεμβρίου 2024, βρέθηκε στην Κάλυμνο και ταυτοποιήθηκε μέσω DNA στις αρχές του 2025. Η κηδεία της έγινε στις 30 Ιανουαρίου 2025 στη Ρόδο, στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της πόλης, όπου οι τρεις κόρες της (η μία ανήλικη που έφτασε αργότερα και διέμενε στην ΚΕΔ Λέρου και οι άλλες δύο, η ενήλικη και η ανήλικη που είχαν επιζήσει από το ναυάγιο και διέμεναν πλέον μαζί σε δομή φιλοξενίας της ενδοχώρας) συναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά από όσα έζησαν, όταν μπόρεσαν τελικά να ταξιδέψουν και να την αποχαιρετήσουν.
Photo: Private
«Όταν ξαναείδα τις αδελφές μου, ήμασταν πολύ χαρούμενες. Αγκαλιαστήκαμε. Δεν ήξερα ακόμα ότι είχαμε χάσει τη μητέρα μας. Το έμαθα αργότερα... Έχω ανάγκη ακόμη και σήμερα να πω στη μητέρα μου ότι την αγαπάμε πολύ και ότι δεν θα την ξεχάσουμε ποτέ!»
Σκίτσο: Marily Stroux
Το ταξίδι και η παρουσία των τριών -έστω- παιδιών στην κηδεία της μητέρας τους δεν θα ήταν εφικτά χωρίς την αλληλεγγύη και ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια ατόμων και οργανώσεων. Η οικογένεια δεν είχε κανέναν οικονομικό πόρο για να μπορέσει να διενεργήσει η ίδια την κηδεία, ακόμα και για να παραστούν οι κόρες της Nasrin* σε αυτήν. Επιπλέον, μέχρι την τελευταία στιγμή, η μικρή κόρη που έφτασε μόνη στην Ελλάδα και βρισκόταν μόνη στην ΚΕΔ Λέρου, δεν γνώριζε καν για τον θάνατο της μητέρας της. Το έμαθε τη στιγμή που έφτασε στη Ρόδο για την κηδεία, ενώ μέχρι και στο πλοίο για τη Ρόδο, νόμιζε ότι μετακινείται για να συναντήσει τη μαμά της.
Σκίτσο: Marily Stroux
«Όταν μιλήσαμε με βιντεοκλήση με το κορίτσι, μετά την παράνομη απέλασή της στην Τουρκία, κατάλαβα ότι δεν γνώριζε τι είχε συμβεί με τη μητέρα της. Μας έλεγε πόσο της έλειπε και, κλαίγοντας, ζητούσε να βοηθήσουμε να επανενωθούν. Το ίδιο συνέβη και με το αγόρι, όταν μιλήσαμε αργότερα· ήταν πολύ βαρύ… Σκεφτόμουν συνεχώς, επιπλέον, ότι η μητέρα τους μόλις έναν μήνα πριν είχε φτάσει μαζί τους στην Ελλάδα και είχε ζητήσει, γι’ αυτήν και για τα παιδιά της, άσυλο από τις ελληνικές αρχές, αλλά αντί για προστασία, παρανόμως όλες και όλοι απελάθηκαν άτυπα στην Τουρκία, απ’ όπου προσπαθούσαν να διαφύγουν. Σκεφτόμουν ότι αυτή η μητέρα θα μπορούσε να ζει και η οικογένεια να ήταν σήμερα ενωμένη.»
Τελικά, οι τρεις κόρες έγιναν δεκτές από την Ελβετία στο πλαίσιο της οικογενειακής τους επανένωσης με τη θεία τους, μέσω του Κανονισμού Δουβλίνου, και σήμερα διαμένουν πλέον μόνιμα εκεί.
Μια ιστορία χαρακτηριστική των συστηματικών παραβιάσεων και της βίας στα σύνορα της Ελλάδας
Η Nasrin* έχασε τη ζωή της στα σύνορα της Ευρώπης προσπαθώντας να ζητήσει άσυλο και να εξασφαλίσει διεθνή προστασία και ασφάλεια για την ίδια και την οικογένειά της. Τα παιδιά της συνεχίζουν να ζουν διαχωρισμένα, με τις τρεις κόρες στην Ελβετία, έναν ανήλικο γιο που παραμένει ασυνόδευτος στην Τουρκία, και έναν ενήλικο γιό που έχει απελαθεί στο Αφγανιστάν.
Η υπόθεση της Nasrin* και της οικογένειάς της αναδεικνύει πώς η συστηματική πρακτική των παράνομων επαναπροωθήσεων και η απουσία αποτελεσματικών μηχανισμών προστασίας οδηγούν σε ανθρώπινες τραγωδίες· μέχρι και στον θάνατο. Πίσω τους μένουν διαλυμένες οικογένειες και παιδιά εκτεθειμένα στη βία και στην αβεβαιότητα.
«Θέλω να πω στον κόσμο ότι η Τουρκία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των Αφγανών. Μακάρι όλες οι Αφγανές γυναίκες να είναι ασφαλείς, να μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια. Μακάρι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ακούσουν φωνές όπως τη δική μου. Να ακούσουν τον πόνο και τα βάσανα των γυναικών, των κοριτσιών, των ανηλίκων. Η απέλαση ανθρώπων είναι πολύ οδυνηρή κι αυτό πρέπει να το ξέρουν.»
Σκίτσο: Marily Stroux
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) παρέχει συστηματικά νομική συνδρομή σε υποθέσεις ατόμων που έχουν υποστεί πρακτικές βραχείας εξαναγκαστικής εξαφάνισης, βίας και παράτυπης απέλασης στα σύνορα, καθώς και σε άτομα που κινδυνεύουν με απομάκρυνση από την Ελλάδα λόγω άρνησης πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου. Παράλληλα, υποστηρίζουμε επιζώντες/επιζώσες ναυαγίων και συγγενείς αγνοουμένων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, τονίζοντας την απουσία ενός αποτελεσματικού συστήματος προστασίας των διασωθέντων, καταγραφής των αγνοουμένων και ενημέρωσης των συγγενών. Επιπλέον, παρέχουμε νομική συνδρομή σε υποθέσεις ασύλου και οικογενειακής επανένωσης ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι επιζώντες/ώσες ναυαγίων.
Ως οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, θέλουμε εκ νέου, και με αφορμή αυτή τη συγκλονιστική ιστορία, να υπογραμμίσουμε τη σημασία της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, φύλου, θρησκείας, εθνικότητας ή νομικού καθεστώτος, και της πρωταρχικής αξίας της ανθρωπιάς.
*Τα ονόματα έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής.
