Στατιστικά αναγνωρισμένων προσφύγων το α΄ εξάμηνο του 2025
Αυξημένες οι επιστροφές, άλυτα τα χρόνια εμπόδια στην ένταξη
Αυξάνεται ο αριθμός των αναγνωρισμένων προσφύγων που επιστρέφονται στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρά τα χρόνια νομικά και πρακτικά εμπόδια στην αξιοπρεπή διαβίωση και ένταξή τους στη χώρα. Την εικόνα αυτή επιβεβαιώνουν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που διατέθηκαν στον κοινοβουλευτικό έλεγχο για το α΄ εξάμηνο του 2025 και αναλύονται στο παρόν σημείωμα της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, το α΄ εξάμηνο του 2025 οι ελληνικές αρχές δέχτηκαν αιτήματα επανεισδοχής από άλλα ευρωπαϊκά κράτη για 3.279 δικαιούχους διεθνούς προστασίας, αριθμό που σχεδόν ισοδυναμεί με το σύνολο των αιτημάτων που είχαν υποβληθεί σε ολόκληρο το 2024 (3.615). Η συντριπτική πλειοψηφία των αιτημάτων επανεισδοχής του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους περιορίζεται μόλις σε δύο χώρες: τη Γερμανία (1.516) και την Ελβετία (1.309).
Τα περισσότερα αιτήματα επανεισδοχής που έλαβε η Ελληνική Αστυνομία έγιναν δεκτά, ήτοι 3.139 σε σύνολο 3.279.
Ο δε αριθμός των ανθρώπων που επιστράφηκαν στην Ελλάδα μέσω διαδικασιών επανεισδοχής μόνο το α΄ εξάμηνο του 2025 έφτασε τους 293, σημειώνοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Ενδεικτικά, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2024, επιστράφηκαν 390 άτομα. Στις επανεισδοχές αυτές δεν συγκαταλέγονται οι περιπτώσεις ανθρώπων που επιστρέφουν οικειοθελώς από άλλα κράτη προς την Ελλάδα.
Οι επιστροφές αναγνωρισμένων προσφύγων από άλλα κράτη προς την Ελλάδα αυξάνονται, ενώ παραμένουν άλυτα τα χρόνια νομικά και πρακτικά εμπόδια στην πρόσβαση των ανθρώπων σε απαραίτητα έγγραφα και στοιχειώδη κοινωνικά δικαιώματα.
Ενδεικτικό παράδειγμα παραμένει το κρίσιμο ζήτημα των πολύμηνων καθυστερήσεων στην ανανέωση των ταυτοποιητικών εγγράφων των δικαιούχων διεθνούς προστασίας, που εκθέτουν μεγάλο αριθμό προσφύγων σε καθεστώς επισφάλειας, λόγω της έλλειψης ενεργής Άδειας Διαμονής Ενιαίου Τύπου (ΑΔΕΤ) για την πρόσβασή τους σε στοιχειώδη δικαιώματα και υπηρεσίες.
Στα τέλη Ιουνίου του 2025, ο αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων ανανέωσης αδειών διαμονής προσφύγων και κατόχων επικουρικής προστασίας έφτασε τις 6.452, με τη συντριπτική πλειοψηφία των εκκρεμοτήτων (6.312) να αφορούν το Αυτοτελές Κλιμάκιο Ασύλου (ΑΚΑ) Δικαιούχων Διεθνούς Προστασίας της Υπηρεσίας Ασύλου.
Παραπάνω από 1.500 ανανεώσεις αδειών διαμονής εκκρεμούν για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, επιβεβαιώνοντας τις παρατηρήσεις που διατυπώνουμε συστηματικά για την αδυναμία της Υπηρεσίας Ασύλου να ανταποκριθεί σε εύλογο χρόνο στα αιτήματα ανανέωσης των εγγράφων. Υπενθυμίζουμε ότι στο διάστημα της πολύμηνης αυτής αναμονής, οι δικαιούχοι δεν ενημερώνονται τακτικά για την πορεία των υποθέσεών τους, οι δε «βεβαιώσεις δικαιούχου» που μπορούν να λάβουν από την Υπηρεσία Ασύλου κατόπιν αιτήματος μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, κατά κανόνα δεν γίνονται δεκτές από άλλες υπηρεσίες.
Όσον αφορά τα ταξιδιωτικά έγγραφα, 1.052 αιτήσεις ανανέωσης ήταν σε εκκρεμότητα στα τέλη του α΄ εξαμήνου του 2025, σχεδόν αποκλειστικά στην Υπηρεσία Ασύλου (1.022).
