Τι κατάφερες να φέρεις μαζί σου στην Ελλάδα όταν διέφυγες από τη χώρα σου;
Γυναίκες προσφύγισσες μοιράζονται τα αντικείμενα που έφεραν και τις αγαπημένες τους αναμνήσεις
Ιστορίες γυναικών προσφύγων: Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, στις 20 Ιουνίου, γυναίκες προσφύγισσες μοιράζονται τις σκέψεις τους για τα προσωπικά αντικείμενα που κατάφεραν να πάρουν μαζί τους - και τις αναμνήσεις που άφησαν πίσω - καθώς διέφυγαν από τις χώρες τους.
Αυτό το κείμενο φέρνει στο προσκήνιο τις φωνές γυναικών που, παρά τα επικίνδυνα ταξίδια και τις αδιανόητες απώλειες, έφεραν μαζί τους κομμάτια από τα σπίτια τους, αναμνήσεις αγάπης και επιβίωσης. Κάθε ιστορία συνοδεύεται από μια φωτογραφία ή ένα σκίτσο που συμβολίζει το ταξίδι τους, αποτυπώνοντας μια πλευρά της ανθεκτικότητας και της ανθρωπιάς τους.
Την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 2025, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) ανέδειξε αντίστοιχες ιστορίες δύναμης και μεταμόρφωσης μέσα από τη δημοσίευση «Ένα Ουράνιο Τόξο στα Σύννεφα». Οι γυναίκες μας μίλησαν για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στις χώρες καταγωγής τους, για τα αντικείμενα που κατάφεραν να πάρουν μαζί τους στο ταξίδι, καθώς και για εκείνα που χάθηκαν στη διαδρομή, και για τις ελπίδες τους για το μέλλον.
Με βάση αυτές τις αφηγήσεις, αυτό το κείμενο προσφέρει μια πιο κοντινή ματιά στα αντικείμενα που κάποιες γυναίκες έφεραν από τις χώρες τους. Αυτά τα αντικείμενα, αν και συχνά απλά φαινομενικά, έχουν βαθιά συναισθηματική αξία ως σύμβολα επιβίωσης, ελπίδας και σύνδεσης με το παρελθόν τους.
Κάθε αφήγηση συνοδεύεται από ένα σκίτσο της φωτογράφου και καλλιτέχνιδας Marily Stroux, που εικονογράφησε τα λόγια των γυναικών. Την ευχαριστούμε θερμά για την εξαιρετικά σημαντική της συνεισφορά.
«Αναμνήσεις σε ένα ζευγάρι παπούτσια»
«Μέχρι πρόσφατα, είχα ένα ζευγάρι παπούτσια που έφερα από το Αφγανιστάν, γεμάτα αναμνήσεις για μένα. Ήταν κατεστραμμένα, εντελώς φθαρμένα, αλλά με έφεραν μέχρι την Ελλάδα, μου έκαναν παρέα στο δύσκολο ταξίδι και έδωσαν στα πόδια μου τη δύναμη να φτάσω σε ασφαλές μέρος.»
Deniz*
«Παντελόνι πολύ μεγάλο για να το ξεχάσω»
«Σήμερα, από όσα κουβαλούσα τότε, μου έχει απομείνει μόνο ένα παντελόνι. Το κράτησα γιατί ήταν καινούργιο. Τώρα μου είναι πολύ μεγάλο, αφού λόγω της ταλαιπωρίας που περάσαμε στην Ελλάδα και στην Ελβετία και της αναγκαστικής επιστροφής μας, έχω χάσει πολλά κιλά. Δεν μου κάνει πλέον, αλλά το κρατάω γιατί κουβαλάει τη μυρωδιά του ‘σπιτιού’. Οι αναμνήσεις μου από το Αφγανιστάν είναι τρομακτικές, αλλά εξακολουθούσε να είναι το σπίτι μου.»
Arezu*
«Δύο δαχτυλίδια: Μια σύνδεση με την οικογένεια»
«Το μόνο αντικείμενο που μου έχει απομείνει από τη χώρα μου είναι αυτά τα δύο δαχτυλίδια. Είχα φέρει επίσης ένα ζευγάρι σκουλαρίκια και ένα βραχιόλι που μου είχε δώσει ο πατέρας μου, αλλά αναγκάστηκα να τα πουλήσω εδώ στην Ελλάδα για να καλύψω τις ανάγκες της μικρής μου κόρης. Δεν λαμβάνουμε καμία οικονομική βοήθεια από όταν φτάσαμε, και δεν μπορώ να εργαστώ και να αφήσω τα παιδιά μου μόνα. Αυτά τα δύο δαχτυλίδια δεν είναι μόνο μια ανάμνηση της οικογένειάς μου, αλλά και η τελευταία μου λύση σε περίπτωση ανάγκης.»
Fereshta*
«Μια φωτογραφία χαμένη στα κύματα»
«Αυτό που εύχομαι να είχα καταφέρει να κρατήσω ασφαλές στο ταξίδι μου προς την Ελλάδα είναι το κινητό μου τηλέφωνο. Μέσα, είχα μια φωτογραφία του πατέρα των παιδιών μου, ο οποίος σκοτώθηκε πριν από πολλά χρόνια από τους Ταλιμπάν. Ήταν η μοναδική φωτογραφία που είχα. Όταν περάσαμε τη θάλασσα προς την Ελλάδα, χαθήκαμε, και μετά μας τελείωσαν τα καύσιμα, το φαγητό και το νερό. Περάσαμε τέσσερις νύχτες και τέσσερις ημέρες στη θάλασσα. Μια νύχτα, είχε καταιγίδα και μεγάλα κύματα. Οι τσάντες μας έπεσαν στο νερό, και μαζί τους, το τηλέφωνό μου. Εμφανίστηκε ένα μεγάλο πλοίο, και για μια νύχτα, έμειναν δίπλα μας, έδεσαν τη βάρκα μας στο δικό τους, και είπαν ότι θα μας προστάτευαν από τα κύματα, αλλά δεν τους επιτρεπόταν να μας πάρουν στο σκάφος για να μας διασώσουν.»
Dunya*
«Ένα νυφικό που έμεινε πίσω»
«Η μεγαλύτερη απώλεια στο ταξίδι μας προς την Ελλάδα ήταν η τσάντα με τα ρούχα του μικρού μου γιου. Στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, έπρεπε να περπατήσουμε για 3–4 μέρες στο κρύο, και δεν είχα τίποτα για να τον κρατήσω ζεστό. Αυτό που δεν μπορούσα να πάρω μαζί μου από το Αφγανιστάν, αλλά εύχομαι να μπορούσα, ήταν το παραδοσιακό νυφικό μου που μου είχε αγοράσει ο σύζυγός μου. Είναι μια ανάμνηση του ‘σπιτιού’ και της ‘αγάπης’. Αναγκάστηκα να το αφήσω πίσω στο σπίτι μας, το οποίο τώρα κατοικείται από ξένους.»
Nargis*
«Τρέχοντας με άδεια χέρια»
«Θα ήθελα να είχα καταφέρει να φέρω μαζί μου κάτι που να μου θύμιζε πολύτιμες αναμνήσεις από την παιδική μου ηλικία και το σπίτι μου, αλλά έπρεπε να φύγουμε μέσα σε μια νύχτα, γιατί βρισκόμασταν σε άμεσο κίνδυνο. Κυριολεκτικά έπρεπε να τρέξουμε, οπότε δεν μπορούσαμε να πάρουμε τίποτα.»
Aminata*
«Πόνος και Σκουλαρίκια»
«Αν με ρωτάτε τι έφερα από τη Σομαλία, θα μπορούσα να πω ότι έφερα πολύ πόνο, αν και δεν ήταν επιλογή μου. Το μόνο αντικείμενο που κατάφερα να σώσω ήταν τα σκουλαρίκια που φοράω τώρα. Κρύβουν μια μυστική ιστορία αγάπης.»
Sagal*
«Αναμνήσεις σε ένα ζευγάρι παπούτσια»
«Μέχρι πρόσφατα, είχα ένα ζευγάρι παπούτσια που έφερα από το Αφγανιστάν, γεμάτα αναμνήσεις για μένα. Ήταν κατεστραμμένα, εντελώς φθαρμένα, αλλά με έφεραν μέχρι την Ελλάδα, μου έκαναν παρέα στο δύσκολο ταξίδι και έδωσαν στα πόδια μου τη δύναμη να φτάσω σε ασφαλές μέρος.»
Deniz*
Illustration: Marily Stroux
«Παντελόνι πολύ μεγάλο για να το ξεχάσω»
«Σήμερα, από όσα κουβαλούσα τότε, μου έχει απομείνει μόνο ένα παντελόνι. Το κράτησα γιατί ήταν καινούργιο. Τώρα μου είναι πολύ μεγάλο, αφού λόγω της ταλαιπωρίας που περάσαμε στην Ελλάδα και στην Ελβετία και της αναγκαστικής επιστροφής μας, έχω χάσει πολλά κιλά. Δεν μου κάνει πλέον, αλλά το κρατάω γιατί κουβαλάει τη μυρωδιά του ‘σπιτιού’. Οι αναμνήσεις μου από το Αφγανιστάν είναι τρομακτικές, αλλά εξακολουθούσε να είναι το σπίτι μου.»
Arezu*
Illustration: Marily Stroux
«Δύο δαχτυλίδια: Μια σύνδεση με την οικογένεια»
«Το μόνο αντικείμενο που μου έχει απομείνει από τη χώρα μου είναι αυτά τα δύο δαχτυλίδια. Είχα φέρει επίσης ένα ζευγάρι σκουλαρίκια και ένα βραχιόλι που μου είχε δώσει ο πατέρας μου, αλλά αναγκάστηκα να τα πουλήσω εδώ στην Ελλάδα για να καλύψω τις ανάγκες της μικρής μου κόρης. Δεν λαμβάνουμε καμία οικονομική βοήθεια από όταν φτάσαμε, και δεν μπορώ να εργαστώ και να αφήσω τα παιδιά μου μόνα. Αυτά τα δύο δαχτυλίδια δεν είναι μόνο μια ανάμνηση της οικογένειάς μου, αλλά και η τελευταία μου λύση σε περίπτωση ανάγκης.»
Fereshta*
Copyright: Private
«Μια φωτογραφία χαμένη στα κύματα»
«Αυτό που εύχομαι να είχα καταφέρει να κρατήσω ασφαλές στο ταξίδι μου προς την Ελλάδα είναι το κινητό μου τηλέφωνο. Μέσα, είχα μια φωτογραφία του πατέρα των παιδιών μου, ο οποίος σκοτώθηκε πριν από πολλά χρόνια από τους Ταλιμπάν. Ήταν η μοναδική φωτογραφία που είχα. Όταν περάσαμε τη θάλασσα προς την Ελλάδα, χαθήκαμε, και μετά μας τελείωσαν τα καύσιμα, το φαγητό και το νερό. Περάσαμε τέσσερις νύχτες και τέσσερις ημέρες στη θάλασσα. Μια νύχτα, είχε καταιγίδα και μεγάλα κύματα. Οι τσάντες μας έπεσαν στο νερό, και μαζί τους, το τηλέφωνό μου. Εμφανίστηκε ένα μεγάλο πλοίο, και για μια νύχτα, έμειναν δίπλα μας, έδεσαν τη βάρκα μας στο δικό τους, και είπαν ότι θα μας προστάτευαν από τα κύματα, αλλά δεν τους επιτρεπόταν να μας πάρουν στο σκάφος για να μας διασώσουν.»
Dunya*
Illustration: Marily Stroux
«Ένα νυφικό που έμεινε πίσω»
«Η μεγαλύτερη απώλεια στο ταξίδι μας προς την Ελλάδα ήταν η τσάντα με τα ρούχα του μικρού μου γιου. Στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, έπρεπε να περπατήσουμε για 3–4 μέρες στο κρύο, και δεν είχα τίποτα για να τον κρατήσω ζεστό. Αυτό που δεν μπορούσα να πάρω μαζί μου από το Αφγανιστάν, αλλά εύχομαι να μπορούσα, ήταν το παραδοσιακό νυφικό μου που μου είχε αγοράσει ο σύζυγός μου. Είναι μια ανάμνηση του ‘σπιτιού’ και της ‘αγάπης’. Αναγκάστηκα να το αφήσω πίσω στο σπίτι μας, το οποίο τώρα κατοικείται από ξένους.»
Nargis*
Illustration: Marily Stroux
«Τρέχοντας με άδεια χέρια»
«Θα ήθελα να είχα καταφέρει να φέρω μαζί μου κάτι που να μου θύμιζε πολύτιμες αναμνήσεις από την παιδική μου ηλικία και το σπίτι μου, αλλά έπρεπε να φύγουμε μέσα σε μια νύχτα, γιατί βρισκόμασταν σε άμεσο κίνδυνο. Κυριολεκτικά έπρεπε να τρέξουμε, οπότε δεν μπορούσαμε να πάρουμε τίποτα.»
Aminata*
Illustration: Marily Stroux
«Πόνος και Σκουλαρίκια»
«Αν με ρωτάτε τι έφερα από τη Σομαλία, θα μπορούσα να πω ότι έφερα πολύ πόνο, αν και δεν ήταν επιλογή μου. Το μόνο αντικείμενο που κατάφερα να σώσω ήταν τα σκουλαρίκια που φοράω τώρα. Κρύβουν μια μυστική ιστορία αγάπης.»
Sagal*
Illustration: Marily Stroux
