Η περιπλάνηση ενός νεαρού Αφγανού στις δύο πλευρές του Αιγαίου αναζητώντας τη μητέρα του και τον αδελφό του, θύματα του πρόσφατου ναυαγίου στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου και Sivrice Burnu (Τσανάκαλε Τουρκίας). Πρόκειται για μία ιστορία για εκείνους που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να βρουν ασφάλεια στην Ευρώπη και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι συγγενείς τους προσπαθώντας να μάθουν για τη τύχη αγνοούμενων συγγενών που χάνονται στα νερά Αιγαίου. Παρά τα δεκάδες ναυάγια των περασμένων ετών σε αυτό το πέρασμα, ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει μία σαφής διαδικασία αναζήτησης αγνοουμένων στις δύο χώρες.
Πέρασε το 2009 έφηβος το επικίνδυνο θαλάσσιο πέρασμα στο Αιγαίο για να αναζητήσει ασφάλεια στην Ευρώπη. Κατάφερε να λάβει προστασία στη Νορβηγία και να ξεκινήσει τις σπουδές του εκεί. Ο 25 χρονος σήμερα M.Q από το Αφγανιστάν επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα και την Τουρκία πριν λίγες ημέρες, αυτήν την φορά για να αναζητήσει τους αγνοούμενους συγγενείς του. Βρήκε τη σoρό της μητέρας του στο νησί της Λέσβου και το νεκρό αδελφού του στις τούρκικες ακτές.
Το ναυάγιο σημειώθηκε στις 24 Απριλίου ανοιχτά της Μήθυμνας στη Λέσβο όταν η πλαστική βάρκα με είκοσι έξι πρόσφυγες διαφόρων εθνικοτήτων ανατράπηκε. Οι ελληνικές Αρχές και σκάφη της Frontex περισυνέλεξαν εννέα σορούς και άλλες επτά η τουρκική ακτοφυλακή. Ζωντανές εντοπίστηκαν μόνο δύο γυναίκες, εκ των οποίων η μία ήταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη και σε κατάσταση σοκ, ενώ οι υπόλοιποι επιβαίνοντες αγνοούνται.
Ο M.Q γνωρίζει πολύ καλά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Σε ηλικία 14 ετών ξεκίνησε το ταξίδι για την Ευρώπη. Από τις τούρκικες ακτές έφτασε με βάρκα στη Σάμο. Στην Πάτρα αναγκάστηκε να πληρώσει διακινητές για να τον μεταφέρουν με ταχύπλοο σκάφος στο Μπάρι της Ιταλίας, σε ένα ακόμα επικίνδυνο θαλάσσιο ταξίδι. Όταν κατάφερε να φτάσει στην Νορβηγία πήρε χαρτιά μετά από δύο χρόνια και ξεκίνησε τις σπουδές του.
Η 63 χρονη μητέρα του και ο 18 χρονος αδελφός του έφτασαν πέρυσι στη Τουρκία. Επειδή δεν δήλωσαν άμεσα ότι έχουν συγγενή στη Νορβηγία δεν μπόρεσε να βρει νόμιμο τρόπο να τους φέρει κοντά του. «‘Έπρεπε να έχω 340.000 νορβηγικές κορώνες ετήσιο εισόδημα για να κάνω αίτηση για να φέρω τη μητέρα μου», λέει.
Είχαν προσπαθήσει ακόμη μία φορά να φτάσουν με βάρκα στην Ελλάδα συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε κράτηση στη Τουρκία. Στις αρχές Απριλίου ο νεαρός άνδρας τους επισκέφτηκε εκεί. «Έμεινα τρεις ημέρες και τους εξήγησα πόσο επικίνδυνο να ταξιδέψουν με αυτόν τον τρόπο και ότι οι διακινητές δεν ενδιαφέρονται για τις ζωές των ανθρώπων. Η μητέρα μου δεν ήθελε να με ακούσει».
Όταν γύρισε στη Νορβηγία είχε καθημερινή τηλεφωνική επαφή μαζί τους. Έως τις 23 Απριλίου, που έχασε τα ίχνη τους. Από μία είδηση σε διεθνή ΜΜΕ έμαθε για το ναυάγιο. Αναζήτησε πληροφορίες σε Πρεσβείες και τον Ερυθρό Σταυρό. Όταν επικοινώνησε με τις αρχές της Λέσβου του είπαν ότι αν είναι συγγενής πρέπει ο ίδιος να μεταβεί στο νησί για να λάβει ενημέρωση.
Στις 13 Μαΐου έφθασε στη Λέσβο. Με τη φωτογραφία της μητέρας του και του αδελφού του στα χέρια αναζητούσε να μάθει τι απέγιναν «Στο Λιμεναρχείο η πρώτη φωτογραφία που είδα αναρτημένη ήταν αυτή της μητέρας μου. Μου ζήτησαν να δώσω μια μαρτυρία δείχνοντας τα χαρτιά μου και να υπογράψω. Αλλά ήμουν πραγματικά σοκαρισμένος, γιατί μόλις είχα πληροφορηθεί τον θάνατο της μητέρας μου», λέει.
Στις 15 Μαΐου έγινε λήψη δείγματος DNA στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης. Τα μέλη της «Υποστήριξης» βοήθησαν στις γραφειοκρατικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο νησί αλλά και την Τουρκία, δεδομένης της έλλειψης διερμηνείας στις Υπηρεσίες και απουσίας ενημέρωσης και συντονισμού των δύο χωρών για τους επιζώντες και θανόντες στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Μία εβδομάδα αργότερα ο νεαρός άνδρας μετέβη στην Τουρκία προκειμένου να εντοπίσει τη σορό του αδελφού του. Αντιμετώπισε και εκεί δυσκολίες στη συνεννόηση του με την αστυνομία. Απαιτήθηκε η συνεργασία με την οργάνωση Mülteci-Der για την διαμεσολάβηση στις Τουρκικές Αρχές και την παροχή διερμηνείας. Πήγε στην Προύσα. Εκεί του έδειξαν φωτογραφίες από τη νεκροψία του αδελφού του. «Ήμουν σοκαρισμένος. Για δύο μέρες δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Για ποιο λόγο δείχνουν αυτές τις φωτογραφίες;».
Συντετριμμένος άρχισε να προετοιμάζει τα διαδικαστικά για την κηδεία και ταφή που θα γίνονταν στην πατρίδα του. Χρειάστηκε να πληρώσει 1800 δολάρια στο γραφείο κηδειών στην Τουρκία για τη μεταφορά της σορού του αδελφού του στο Αφγανιστάν. «Η στήριξη από την οργάνωση στην Τουρκία ήταν πολύ σημαντική για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Η σορός του αδελφού του μεταφέρθηκε μέσα σε διάστημα τριών ημερών στην Καμπούλ»,τονίζει ο Μοχαμάντι Ναϊεμ Διερμηνέας της Υποστήριξης. Η οικογένειά του M.Q κατάγεται από το μια Ορουζγκάν, μία πολύ επικίνδυνη περιοχή του Αφγανιστάν λόγω συγκρούσεων μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και των Ταλιμπάν και για το λόγο αυτό η κηδεία αποφασίστηκε να λάβει χώρα στην Καμπούλ.
Ωστόσο, στην συνέχεια χρειάστηκε να επιστρέψει στη Λέσβο για να περιμένει τα αποτελέσματα της εξέτασης του DNA και να λάβει τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της μητέρας του από το Ληξιαρχείο Μηθύμνης. «Μου έδωσαν τα προσωπικά αντικείμενα της μητέρας μου. Κοσμήματα, ένα δαχτυλίδι και κάποια χρήματα…» Στη συνέχεια βρέθηκε ένα γραφείο κηδειών για τη μεταφορά της σορού στο Αφγανιστάν. Στις 6 Ιουνίου η σορός της μητέρας του μεταφέρθηκε από τη Λέσβο στην Αθήνα και από εκεί στην Καμπούλ για την κηδεία και την ταφή. Ο μόνος συγγενής του M.Q είναι πλέον ο αδελφός του που έφυγε για την Αυστραλία όταν ήταν πολύ νέος. “Δεν ήταν η πρώτη δύσκολη και τραυματική εμπειρία στη ζωή του. Ο άνθρωπος αυτός προσπάθησε να είναι ήρεμος και δυνατός μέχρι τέλος. Αλλά την τελευταία ημέρα δεν άντεξε την συναισθηματική φόρτιση και κατέρρευσε ψυχολογικά», τονίζει ο Μοχαμαντί Ναϊεμ.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από τις αρχές του χρόνου έως σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους στο πέρασμα από την Ανατολική Μεσόγειο 37 πρόσφυγες. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων που έχασαν τη ζωή τους αυτό το διάστημα σε ολόκληρη Μεσόγειο ξεπερνά τους 1710.
