Δελτίο Τύπου
Την Τρίτη 16 Μαρτίου η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) , πραγματοποίησε διαδικτυακή συζήτηση με τίτλο «’Συμφωνία’ ΕΕ- Τουρκίας – 5 χρόνια ντροπής: Mέσα από τα μάτια εκείνων που την έζησαν».
Πρόσφυγες και κάτοικοι νησιών μίλησαν για τις συνέπειες της συμφωνίας στις ζωές τους και στην τοπική κοινωνία. Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος Φωτεινή Λαμπρίδη.
Παρακάτω θα βρείτε βασικά σημεία των τοποθετήσεων τους.
Η Έφη Λατσούδη, κοινωνικός επιστήμονας της RSA και κάτοχος του βραβείου UNHCR Nansen το 2016, περιέγραψε πώς επλήγησαν τα βασικά δικαιώματα όπως η πρόσβαση στο άσυλο και η αρχή της μη επαναπροώθησης από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται η «Συμφωνία»: «Για μένα είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για τη «Συμφωνία» ΕΕ-Τουρκίας, διότι όταν συνέβη το 2016 τον Μάρτιο αυτό που πραγματικά πιστεύαμε τότε είναι ότι πρόκειται για τεράστια παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του νόμου περί ασύλου και ότι δεν θα διαρκέσει πολύ… ». Η Έφη περιέγραψε επίσης το εχθρικό και ξενοφοβικό κλίμα στη Λέσβο εναντίον προσφύγων και ντόπιων που κατέληξε σε μια σειρά επιθέσεων τον περασμένο Μάρτιο και τις ανησυχίες της σχετικά με τις άθλιες συνθήκες στο νέο καταυλισμό στο Μαυροβούνι. «Παρόλο που το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας κάηκε και σήμερα δεν υπάρχει, έχουμε μια αναπαραγωγή της Μόριας στο Μαυροβούνι με εξίσου φρικτές συνθήκες. Έχουμε τις υποσχέσεις της κυβέρνησης για τη δημιουργία ενός «αόρατου» καταυλισμού στη μέση του πουθενά στη Λέσβο … (Η) τοπική κοινότητα επιτρέπει τώρα αυτού του είδους τις πολιτικές και επιστρέφουμε σε απάνθρωπες συνθήκες και κράτηση και χωρίς διαφάνεια για το τι πραγματικά συμβαίνει στους πρόσφυγες που βρίσκονται στο νησί … (την ίδια στιγμή), έχουμε καθημερινά παράνομες επαναπροωθήσεις …»
Ο Γιώργος Τυρίκος-Έργας, αλληλέγγυος και συγγραφέας από τη Λέσβο, περιέγραψε τον αντίκτυπο της «συμφωνίας» στη Λέσβο , το πώς επηρέασε την αλληλεγγύη και εξέφρασε τις ανησυχίες του για τη συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία λόγω του πολύ κακού ιστορικού της όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα: «Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας» ήταν ο βασικός λίθος και (μετέτρεψε) τη Λέσβο καθώς και άλλα νησιά σε ανοιχτές φυλακές …. Το να ζεις σε μια ανοιχτή φυλακή είναι πραγματικά δύσκολο για όλους … Το κλίμα υπέρ των προσφύγων στη Λέσβο (μετατοπίστηκε) και ακολούθησε την τάση της δαιμονοποίησης που υπάρχει σε όλο τον κόσμο … Το να είσαι αλληλέγγυος πολίτης στη Λέσβο σημαίνει ότι είσαι στόχος της ακροδεξιάς ατζέντας στους δρόμους, στα μέσα ενημέρωσης… Φοβόμαστε ότι η Ευρώπη σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να διατηρήσει αυτή την αίσθηση της φυλακής».
Ο Ahmad Ebrahimi, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν και σκηνοθέτης σε μαγνητοσκοπημένη τοποθέτηση του περιέγραψε τον αντίκτυπο της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας στη ζωή χιλιάδων προσφύγων, την απροθυμία των αρχών να λάβουν μέτρα για την παροχή κατάλληλης στέγασης στους πρόσφυγες και τις προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι πρόσφυγες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «… Δεν είναι μεγάλη υπόθεση για μια κυβέρνηση να διαχειρίζεται 100.000 (πρόσφυγες), αλλά νομίζω ότι δεν ενδιαφέρονται. Και επίσης δεν σκέφτονται τα παιδιά, για τους ανθρώπους που αργότερα θα είναι μέλη αυτής της κοινότητας, θα είναι [πολίτες] αυτής της χώρας… ». Όταν ρωτήθηκε, πώς αισθάνεται ένα άτομο εγκλωβισμένο στους καταυλισμούς και στη διαδικασία ασύλου, ο Ahmad απάντησε: «Ο καλύτερος τρόπος για να εξηγήσεις στους ανθρώπους να καταλάβουν είναι να πεις ότι είναι το συναίσθημα που έχει κάποιος κατά τη διάρκεια του Lockdown [λόγω του COVID19] όταν δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους … Αλλά το συναίσθημά που νιώθουμε [οι πρόσφυγες] είναι πολύ χειρότερο. “
Η Ειρήνη Παπαχρήστου, κάτοικος Σάμου, μέλος της «Κίνησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα-Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες» μίλησε για την κατάσταση στη Σάμο, συμπεριλαμβανομένης της ανόδου της ανεργίας από την αρχή της οικονομικής κρίσης και των επιπτώσεων του μεγάλου σεισμού του Οκτωβρίου 2020 στο νησί. Επισήμανε επίσης αρνητικές στάσεις μεταξύ των ντόπιων που θεωρούν ότι οι προσφυγικές ροές οδηγούν στην υποβάθμιση του τουρισμού, ενώ ταυτόχρονα υποτιμούν τα κέρδη από τις δραστηριότητες των προσφύγων που ψωνίζουν από τοπικά καταστήματα και ενοικιάζουν σπίτια.
Η Ειρήνη περιέγραψε πώς οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των προσφύγων στο υπερπλήρες ΚΥΤ στο Βαθύ και είπε ότι οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ζουν ανάμεσα σε σκουπίδια και αρουραίους. Μίλησε επίσης για τον αντίκτυπο της επαίσχυντης συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας στους πρόσφυγες και τους ντόπιους και για την πολύ μειωμένη ανταπόκριση των ντόπιων στις εκκλήσεις του κινήματος [αλληλεγγύης] για βοήθεια: «… (Οι πρόσφυγες) βρέθηκαν παγιδευμένοι σε μία κατάσταση limbo με μια αβέβαιη καθημερινή ζωή και ένα ακόμα πιο αβέβαιο μέλλον. Αισθάνονται ανεπιθύμητοι και ότι η ζωή τους βρίσκεται σε συνεχή κίνδυνο. Ίσως πιστεύουμε ότι αυτή η κατάσταση δεν επηρεάζει τους ντόπιους στη Σάμο αλλά στην πραγματικότητα τους επηρεάζει. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος στον πληθυσμό είναι εμφανής, είτε είναι αλληλέγγυοι προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες είτε όχι ».
H Σόφια Χατζηφούντα, μέλος της Αντιφασιστικής Κίνησης Κω, περιέγραψε την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων στο νησί, την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στέγασης με αποτέλεσμα οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες να υποχρεωθούν να αναζητήσουν καταφύγιο αλλού χωρίς δουλειά, την κράτηση αιτούντων άσυλο και την επέκταση του ΚΥΤ. Η Σοφία αναφέρθηκε επίσης στην υποστήριξη που παρέχει το κίνημα αλληλεγγύης σε πρόσφυγες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους χώρους διαμονής τους. « Ήταν δύσκολο για τους πρόσφυγες να επιβιώσουν πριν από πέντε χρόνια. … Σήμερα είναι δέκα φορές πιο δύσκολο, καθώς η πανδημία είχε πολλαπλές επιπτώσεις…. Μέσα στο ΚΥΤ, ο αριθμός των ανθρώπων έχει μειωθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες, και βλέπουμε στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών (ΠΡΟΚΕΚΑ), οικογένειες με μικρά παιδιά. Επίσης, κρατούνται εκεί άτομα που φτάνουν από άλλα νησιά, ενώ το αίτημά τους για άσυλο εξακολουθεί να εξετάζεται. Την ώρα που υπάρχει (…) ένας μικρός αριθμό ατόμων [μέσα στο ΚΥΤ] με τεράστια προβλήματα να αντιμετωπίσει καθημερινά, τα οποία συνεχώς αυξάνονται, βρίσκεται σε εξέλιξη μία επέκταση του ΚΥΤ με πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με αυτό, και με τις αρχές να δηλώνουν ότι αυτός ο καταυλισμός θα είναι άδειος και ότι τον διατηρούν μόνο σε περίπτωση που χρειαστεί».
Η Parwana Amiri, μία 17χρονη αιτούσα άσυλο από το Αφγανιστάν και ακτιβίστρια, ζει με την οικογένειά της στην Ελλάδα, περιμένοντας την απόφαση στο αίτημα ασύλου που έχουν καταθέσει. Η Parwana περιέγραψε τη ζωή κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 στον προσφυγικό καταυλισμό στη Ριτσώνα και τα προβλήματα που υπάρχουν λόγω της έλλειψης πληροφοριών στους διαμένοντες και της έλλειψης ειδών υγιεινής για την προστασία τους. Η Parwana έθεσε το σοβαρό ζήτημα ότι πάνω από 800 παιδιά προσφύγων που ζουν στον καταυλισμό δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Όπως είπε: «Πολλοί πιστεύουν ότι η ζωή των προσφύγων στους καταυλισμούς στην ενδοχώρα είναι καλύτερη. Ένας καταυλισμός δεν είναι ένα μέρος που οι πρόσφυγες μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς, ένα καταυλισμός δεν είναι ένα μέρος όπου η τοπική κοινότητα μπορεί να καταλάβει καλύτερα την ζωή των προσφύγων, (και) δεν είναι ένα μέρος όπου μπορούμε να ενταχθούμε. (Το) πιο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά αποκλείονται από το δικαίωμα στην εκπαίδευση, υπάρχουν περίπου 830 μαθητές που είναι εκτός σχολείου, έχουμε πολλές κενές υποσχέσεις, αλλά περιμένουμε ακόμα να μας δοθεί… αυτή η ευκαιρία. Και ξέρετε, εάν δεν είμαστε σε θέση να επικοινωνήσουμεμε μια τοπική κοινότητα, τότε πώς μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη κατανόηση και πώς μπορούν να μας γνωρίσουν… »
Ο Karl Kopp υπεύθυνος Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Ιδρύματος PRO ASYL τόνισε το σημαντικό μερίδιο ευθύνης της Ευρώπης στη δυστυχία που προκλήθηκε ως αποτέλεσμα της «συμφωνίας» ΕΕ-Τουρκίας: «… ό, τι συμβαίνει στους πρόσφυγες στα νησιά και την ενδοχώρα γίνεται στο όνομα της Ευρώπης… και τα τελευταία πέντε χρόνια υπήρξαν πολλές εντολές από τις Βρυξέλλες έως το Βερολίνο για να διατηρηθεί ζωντανή η συμφωνία με τον Ερντογάν με οποιοδήποτε κόστος. Για την ΕΕ, για την Επιτροπή, τη γερμανική κυβέρνηση και άλλους, είναι ο βασικός παράγοντας αλλαγής των δεδομένων… Η ιστορία επιτυχίας για εκείνους είναι όταν οι πρόσφυγες μένουν εκεί που είναι, έξω από την Ευρώπη. Όσοι καταφέρνουν να φτάσουν στα νησιά αντιμετωπίζουν μια κόλαση». Ο Karl Kopp τόνισε ότι τα ΚΥΤ είναι πείραμα για το μέλλον της πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ: «Αυτό είναι το πρότυπο για ένα μελλοντικό σύστημα ασύλου που δεν σχετίζεται πια με το άσυλο, είναι πραγματικά ένα σύστημα εξωτερικοποίησης της ευθύνης, μετατόπισης της ευθύνης σε τρίτες χώρες όπως η Τουρκία, οι οποίες δεν είναι ασφαλείς».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη την εκδήλωση στο παρακάτω βίντεο:
