Η Λέσβος έζησε μία από τις πιο σκοτεινές νύχτες στην πρόσφατη ιστορία του προσφυγικού με την ολονύκτια βίαια ρατσιστική επίθεση ενάντια σε πρόσφυγες που διαμαρτύρονταν για τον εγκλωβισμό τους στο νησί σε άθλιες και εξευτελιστικές συνθήκες. Η ρατσιστική επίθεση το βράδυ της Κυριακής, 22 Απριλίου και τα ξημερώματα της προηγούμενης Δευτέρας – η οποία όπως προκύπτει από τα στοιχεία φαίνεται να ήταν προσχεδιασμένη – ανέδειξε για άλλη μια φορά πόσο τοξική είναι η επιμονή στην εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε –Τουρκίας για την κοινωνική συνοχή στα νησιά και για τα δικαιώματα και την ασφάλεια των προσφύγων που στοιβάζονται στα υπερπλήρη Hot Spots. Η βίαια και οργανωμένη επίθεση της 22 Απριλίου, είναι η πιο πρόσφατη σε μια σειρά ρατσιστικών επιθέσεων κατά προσφύγων και μεταναστών αφότου ξεκίνησε να εφαρμόζεται η ‘συμφωνία’ ΕΕ – Τουρκίας .
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο κατέγραψε μαρτυρίες 7 προσφύγων και 2 πολιτών που στάθηκαν αλληλέγγυοι όπου περιγράφεται η ένταση της ρατσιστικής βίας την οποία δέχτηκαν από άτομα που στην πλειοψηφία τους ανήκουν στον ακροδεξιό χώρο. Οι μαρτυρίες αυτές κάνουν λόγο επίσης για την αποτυχία των αστυνομικών αρχών να παρέχουν αποτελεσματική προστασία στα θύματα αυτής της βίαιας ρατσιστικής επίθεσης. Γυναίκες πρόσφυγες περιέγραψαν στις μαρτυρίες τους υπέρμετρη χρήση βίας από τα ΜΑΤ κατά την εκκένωση της πλατείας τις πρωϊνές ώρες της προηγούμενης Δευτέρας. Στην πλατεία κατά την ώρα της εκκένωσης υπήρχαν και αρκετά παιδιά.
«…Η Ευρώπη μιλάει για προστασία των προσφύγων για πολιτικές προστασίας, αρχές και πρωτόκολλα. Αυτό που ζούμε όμως τα δύο τελευταία χρόνια στο Hot Spot της Μόριας και αυτή η εικόνα μιας ανελέητης ρατσιστικής επίθεσης ενάντια ακόμη και σε παιδιά που ζήσαμε στις 22 Απριλίου, καταλύει με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο κάθε ψευδαίσθηση και πρόσχημα προστασίας. Αποκαλύπτει την γυμνή πραγματικότητα μιας Ευρώπης που επανατραυματίζει και κακοποίει αυτούς που οφείλει να προστατέψει. Κάτω από την κουβέρτα που σήκωσαν οι πρόσφυγες για να προστατέψουν από πέτρες, μολότοφ και κροτίδες τα παιδιά τους, κρύφτηκε η αξιοπρέπεια μας και άνοιξε μια σκοτεινή και επικίνδυνη πόρτα στους πιο σκοτεινούς μας φόβους».
Έφη Λατσούδη, κοινωνική επιστήμονας στην Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο
Μαρτυρίες για την βιαιότητα της επίθεσης και την στάση της αστυνομίας
Aalem, αιτών άσυλο από το Αφγανιστάν
«Εκείνο το βράδυ βρισκόμουν στην πλατεία Σαπφούς για να συμμετέχω στη διαμαρτυρία ενάντια στις συνθήκες στη Μόρια και τον εγκλωβισμό μας στην Λέσβο. Είχα πάει για να μεταφέρω κουβέρτες και τρόφιμα σε εκείνους που είχαν αποφασίσει να μείνουν το βράδυ εκεί. Όταν έφτασαν προς εμάς απειλητικά αυτά τα άτομα, η αστυνομία τους άφησε να πλησιάσουν τόσο κοντά ώστε οι πέτρες και τα μπουκάλια με το νερό να μας φτάσουν. Όταν η αστυνομία τελικά τους είπε να σταματήσουν, εκείνοι απομακρύνθηκαν μέσα σε ελάχιστα λεπτά. … Από την επίθεση που έγινε εγώ τραυματίστηκα από μία πέτρα στο πόδι. … Έμαθα τυχαία ότι στις 9 Μαΐου εκκρεμεί δικαστήριο εναντίον μας για όσα έγιναν. Κανείς από την αστυνομία, δικηγόρος ή διερμηνέας δεν με ενημέρωσε για αυτό. Μένω στην Μόρια μέσα σε μία σκηνή εδώ και 5 μήνες. Έχω δώσει συνέντευξη και περιμένω την απάντηση στο αίτημα ασύλου μου».
Νίκος, αλληλέγγυος περιγράφοντας την επίθεση στους πρόσφυγες και την στάση της αστυνομίας
«Πέταγαν πέτρες πλακάκια, μάρμαρα, γαλλικά κλειδιά, μεταλλικά αντικείμενα, μπουκάλια γυάλινα, μπουκάλια νερό, κροτίδες, πάσης φύσεως, μολότοφ. … Πέτρες έφτασαν πολύ κοντά μου και τραυματίστηκαν πάρα πολλοί δίπλα μου. … Είδα κυρίως πρόσφυγες να δέχονται κοτρώνες στο κεφάλι. Γυναίκες να παθαίνουν κρίσεις πανικού. … Και με το που πήγαιναν να ηρεμήσουν και να τις απομακρύνουμε, έπεφτε η επόμενη κροτίδα και πάλι από την αρχή. … Αυτοί οι άνθρωποι τραυματίστηκαν για πάντα, για πάντα. Τις επόμενες μέρες προσπάθησα να μην μπω στην θέση τους, γιατί κάθε φορά που έμπαινα δεν μπορούσα να το διαχειριστώ. … Το σίγουρο είναι το εξής, ότι δεν ηθέλαν (σ.σ η αστυνομία) να έρθουν σε ρήξη με τους ακροδεξιούς. Δηλαδή αυτοί τους βρίζανε, τους χτυπούσανε, τους πετούσαν πέτρες, παραβίαζαν νόμους, … και αυτοί κρατούσαν μια παθητική στάση. …Ο κλοιός ήταν τόσο κοντά στους πρόσφυγες, που οι άλλοι μπορούσαν να πετάνε στους πρόσφυγες ό,τι ήθελαν για ώρες. Ακόμα και αν οι αστυνομικοί δεν ήθελαν να διαλύσουν το πλήθος θα μπορούσαν να μεγαλώσουν τον κύκλο της περιφρούρησης έτσι ώστε και να ανασάνουν οι άνθρωποι στο κέντρο που ήταν επί 6-7 ώρες περικυκλωμένοι αλλά και να μην τους φτάνουν οι πέτρες…».
Abas, αιτών άσυλο από Αφγανιστάν
«Στην πλατεία διαμαρτυρόμασταν γιατί ζητάμε ελευθερία, γιατί οι συνθήκες στη Μόρια είναι πολύ άσχημες, γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί γιατροί εκεί να φροντίσουν όσους έχουν προβλήματα. Έρχονται συνεχώς καινούργιοι πρόσφυγες και δεν υπάρχει χώρος για αυτούς. Κοιμήθηκα 3-4 βράδια στην πλατεία μαζί με τους υπόλοιπους πρόσφυγες. Εκείνο το βράδυ της επίθεσης ήταν όλα τόσο άσχημα. … Υπήρχαν πολλοί τραυματίες, είχαν χτυπήματα στο κεφάλι, στα χέρια, στα πόδια. Εγώ έτρεξα να φύγω και βρήκα καταφύγιο στο σπίτι ενός φίλου στην πόλη της Μυτιλήνης. Έμεινα εκεί μέχρι το πρωί της Δευτέρας και μετά γύρισα στη Μόρια. Έμαθα ότι οι μισοί από τους πρόσφυγες που ήταν στην πλατεία συνελήφθησαν και οι άλλοι μισοί επέστρεψαν στην Μόρια. Είμαι δύο χρόνια στη Μόρια γιατί περίμενα πολύ καιρό να βγει η απόφαση στο αίτημα ασύλου μου. Τελικά το αίτημα μου απορρίφθηκε. Έκανα προσφυγή και περιμένω απάντηση. Όποτε πηγαίνω στα γραφεία της ΕΑΣΟ (Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο) να ρωτήσω τι γίνεται με την υπόθεση μου, μου λένε έλα την επόμενη εβδομάδα, τον επόμενο μήνα».
Νταβίντ, αλληλέγγυος
«Μετά τα μεσάνυχτα η κατάσταση άρχισε να γίνεται πολύ σοβαρή. Οι ακροδεξιοί άρχισαν να πετάνε πράγματα στους πρόσφυγες μεταξύ άλλων και φωτοβολίδες. Έβαλαν φωτιά μέσα στους κάδους των σκουπιδιών και τα τους πετάγανε προς το μέρος των προσφύγων. Οι πρόσφυγες ήταν πολύ κοντά ο ένας στον άλλο και οι ακροδεξιοί τους είχαν περικυκλώσει. Είδα και Έλληνες που ήρθαν να συμπαρασταθούν στους πρόσφυγες και τραυματίστηκαν και εκείνοι. Πολλοί άνθρωποι είχαν αναπνευστικά προβλήματα λόγω των δακρυγόνων που έριξε η αστυνομία. Μεταφέραμε αρκετούς τραυματισμένους σε γειτονικό καφέ και εστιατόριο. Ανάμεσα στους τραυματισμένους ήταν και παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι. Είδα παιδιά τραυματισμένα στα μάτια και τη μύτη. Περιποιήθηκα μία γυναίκα από το Αφγανιστάν και της έβαλα επίδεσμο. Εγώ δεν τραυματίστηκα γιατί προσπάθησα να προστατευτώ με ένα κομμάτι χαρτόνι από τις πέτρες που πετούσαν. Η αστυνομία μετά τα μεσάνυχτα δεν μπόρεσε να έχει υπό έλεγχο την περιοχή γιατί ένας μεγάλος αριθμός ακροδεξιών είχε περικυκλώσει την πλατεία.»
«Εκείνο το βράδυ της επίθεσης ήταν όλα τόσο άσχημα. … Υπήρχαν πολλοί τραυματίες, είχαν χτυπήματα στο κεφάλι, στα χέρια, στα πόδια.»
Abas, αιτών άσυλο από Αφγανιστάν
Μαρτυρίες γυναικών προσφύγων για υπέρμετρη χρήση βίας κατά την διάρκεια της εκκένωσης της πλατείας Σαπφούς
Fatima, Αφγανή γυναίκα αιτούσα άσυλο
«…Όταν οι φασίστες σταμάτησαν, μας χτύπησε η αστυνομία. Μας έσπρωχναν και μας χτυπούσαν και χτύπησαν μπροστά μου μια γυναίκα στο κεφάλι με την ασπίδα. Προσπαθούσα να σταθώ όρθια και να μην πέσω ανάμεσα σε άντρες. Με χτύπησαν. Κάθε στιγμή ένοιωθα τον κίνδυνο σε αυτό τον κλοιό που μας έκλεισαν. Το παιδί μου κοιμόταν τυλιγμένο σε μια κουβέρτα. Όταν η αστυνομία μας επιτέθηκε προσπαθούσα να σώσω το παιδί μου και νόμιζα ότι θα το τσαλαπατήσουν. Πολλοί πέρασαν από πάνω του. Τρόμαξα. Κατάφερε να τον σηκώσει ο άντρας μου. Νόμιζα ότι τους έχασα και τους δυο, καθώς προσπαθούσε να το σηκώσει χάθηκε μέσα στις φωνές και το πλήθος. Οι γυναίκες φωνάζαμε ‘μην μας χτυπάτε σας παρακαλώ μην μας χτυπάτε’. Αλλά δεν μας σεβάστηκαν. Κρατιόμουνα σφιχτά με άλλους ανθρώπους μέσα στον κύκλο για να μην με πάρουν αλλά η αστυνομία θύμωσε μαζί μου και με τράβηξαν με το ζόρι. Μου έβγαλαν την μαντήλα…».
Zeynab, Αφγανή μητέρα αιτούσα άσυλο, αρχηγός μονογονεϊκής οικογένειας
«Ξεκινήσαμε την ειρηνική διαμαρτυρία επειδή θέλαμε να υψώσουμε τις φωνές μας και να ρωτήσουμε γιατί κάποιος πρέπει να πεθάνει στη Μόρια και γιατί έμεινε αβοήθητος. Αντιμετωπίσαμε 11 ολόκληρες ώρες τρομοκρατίας. Πρώτα μας επιτέθηκαν οι φασίστες, έριξαν σκουπίδια, μπουκάλια, πέτρες ακόμη και φωτιές [σ.σ φωτοβολίδες]. Το πρωί η αστυνομία ήρθε και μας επιτέθηκε γύρω στις 5:30- 6 η ωρα. … Εγώ έπεσα στο έδαφος από τα (χημικά). … Δεν μπορούσα να αναπνεύσω. Έχω άσθμα, ο λαιμός μου έκαιγε, έχω αναπνευστικά προβλήματα μέχρι σήμερα. …Η αστυνομία μας χτυπούσε με γκλομπ, χωρίς να βλέπουν που χτυπούσαν, αν ήταν κεφάλι ή πόδι. Ήταν τυφλά χτυπήματα…».
Parwana, Αφγανή γυναίκα αιτούσα άσυλο
«… Με χτύπησαν με γκλομπ (η αστυνομία) και όλο το σώμα είναι γεμάτο μελανιές και πονάει. Προσπάθησα να σταματήσω ένα αστυνομικό. Του φώναξα ‘μην με χτυπάς’ και ήρθε ένας άλλος από πίσω και με χτύπησε και αυτός. Είχαν πέσει πολλοί πρόσφυγες κάτω και συνέχισαν να τους χτυπούν. Όταν μας συνέλαβαν και μας έβαζαν στο λεωφορείο, κάποιος με πλησίασε και με τράβηξε από τον ώμο και μου είπε ‘φύγε από εδώ’ και με χτύπησε πάλι. Δεν το περίμενα αυτό από την αστυνομία. Έχω τον γιο μου στην Γερμανία, ας με στείλουν στον γιο μου. Δεν θέλω τίποτα άλλο. … Διαμαρτυρηθήκαμε ειρηνικά…».
«…Όταν οι φασίστες σταμάτησαν, μας χτύπησε η αστυνομία. Μας έσπρωχναν και μας χτυπούσαν και χτύπησαν μπροστά μου μια γυναίκα στο κεφάλι με την ασπίδα. Προσπαθούσα να σταθώ όρθια και να μην πέσω ανάμεσα σε άντρες. Με χτύπησαν. Κάθε στιγμή ένοιωθα τον κίνδυνο σε αυτό τον κλοιό που μας έκλεισαν. Το παιδί μου κοιμόταν τυλιγμένο σε μια κουβέρτα. Όταν η αστυνομία μας επιτέθηκε προσπαθούσα να σώσω το παιδί μου και νόμιζα ότι θα το τσαλαπατήσουν. Πολλοί πέρασαν από πάνω του. Τρόμαξα.»
Fatima, Αφγανή γυναίκα αιτούσα άσυλο
Χρονικό
Το βράδυ της Κυριακής 22 Απριλίου πρόσφυγες , στην πλειοψηφία τους Αφγανοί, που είχαν κατασκηνώσει πέντε μέρες νωρίτερα στην πλατεία Σαπφούς στη Μυτιλήνη διαμαρτυρόμενοι μεταξύ άλλων για την καθυστέρηση εξέτασης των αιτημάτων ασύλου τους και τον εγκλωβισμό τους στο νησί της Λέσβου, δέχονται βίαια οργανωμένη επίθεση από ομάδες περίπου διακοσίων νεαρών, κυρίως, ατόμων που δρουν υπό την καθοδήγηση στελεχών του ακροδεξιού χώρου. Όλα ξεκίνησαν λίγο μετά την καθιερωμένη υποστολή της σημαίας που γίνεται κάθε Κυριακή στον χώρου του παλιού Λιμεναρχείου Μυτιλήνης. Η επίθεση γίνεται με πέτρες, μπουκάλια, κροτίδες ακόμη και και φωτοβολίδες.
Οι πρόσφυγες στην προσπάθεια τους να προστατευθούν δημιουργούν κυκλικές ανθρώπινες αλυσίδες και βάζουν στο κέντρο τα παιδιά και γυναίκες, ενώ χρησιμοποιούν κουβέρτες για να προστατευτούν. Παράλληλα ακούγονται ρατσιστικά συνθήματα από τους ακροδεξιούς με κυρίαρχo το “κάψτε τους ζωντανούς”.
Στις επιθέσεις αυτές, η αστυνομία απαντά με δακρυγόνα, ακροδεξιοί βάζουν φωτιές σε κάδους και κυνηγούν πρόσφυγες στα σοκάκια γύρω από την πλατεία. Η κεντρική πλατεία της Μυτιλήνης μετατρέπεται σε πεδίο μάχης για περισσότερες από οκτώ ώρες. Τουλάχιστον 28 πρόσφυγες μεταφέρονται στα επείγοντα για να λάβουν πρώτες βοήθειες για κακώσεις στο κεφάλι, αναπνευστικά προβλήματα, κρίσεις πανικού. Παρά το γεγονός ότι ο αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Μυτιλήνης ήταν παρών από την αρχή των επεισοδίων στην πλατεία και παρ’όλες τις αναφερόμενες ρητές εντολές του δεν έγιναν συλλήψεις των δραστών από την αστυνομία.
Τα ξημερώματα της επόμενης μέρας, 120 Αφγανοί συλλαμβάνονται για απείθεια και κατάληψη δημόσιου χώρου. Συλλαμβάνονται επίσης δυο αλληλέγγυοι πολίτες αλλά κανένας από τους δράστες της ολονύκτιας επίθεσης. Αργότερα οι συλληφθέντες αφήνονται ελεύθεροι , αφού ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον τους και ορίστηκε δικάσιμος για την 9η Μάιου. Πέντε ημέρες μετά την επίθεση στις 26 Απριλίου, έγινε γνωστό ότι έχει σχηματιστεί δικογραφία για 17 πολίτες του νησιού για κακουργήματα και πλημμελήματα που φέρονται ότι διέπραξαν κατά την διάρκεια της επίθεσης στους πρόσφυγες το βράδυ της Κυριακής, 22 Απριλίου. Ακροδεξιοί έχουν ανακοινώσει κινητοποίηση στις 2 Μαΐου, ημέρα που θα βρίσκεται στο νησί ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Σημείωση: Τα ονόματα των ατόμων που έδωσαν συνέντευξη έχουν αλλαχθεί για να διατηρηθεί η ανωνυμία τους
