Η εμπειρία μου υπό κράτηση και οι ελπίδες μου για το μέλλον
Μαρτυρία από την κράτηση: Η παρακάτω μαρτυρία συλλέχθηκε από την RSA τον Οκτώβριο του 2025. Ο Sawar* βίωσε τις συνέπειες της τρίμηνης αναστολής ασύλου στην Ελλάδα και έμεινε δυόμιση μήνες υπό διοικητική κράτηση. Η αφήγησή του αποτυπώνει τις σκληρές συνθήκες και την απόγνωση που βιώνουν πολλοί άνθρωποι στους οποίους επιβάλλεται στέρηση ελευθερίας και αποκλείονται από την πρόσβαση στο άσυλο, αλλά και τη δύναμη της ελπίδας και της θέλησης για μια νέα αρχή.
Στο κέντρο κράτησης υπήρχαν κάποιες εκατοντάδες άτομα, αλλά ελάχιστες τουαλέτες και δύο μπάνια. Το νερό ήταν πάντα κρύο. Δεν μας επιτρεπόταν να πάμε πουθενά επειδή ήμασταν κρατούμενοι. Παίρναμε φαγητό μόνο μία φορά τη μέρα, στη 1 το μεσημέρι, και το επόμενο γεύμα θα ερχόταν ξανά την ίδια ώρα την επόμενη ημέρα. Κάθε άτομο έπαιρνε δύο μεγάλα μπουκάλια νερό.
Μέσα σε ένα κοντέινερ υπήρχαν μερικές φορές 15 άτομα, άλλες 8 ή 9. Πολλοί ανέπτυξαν δερματικά προβλήματα, γιατί δεν είχαμε σαπούνι ούτε καθαρά ρούχα. Φορούσαμε τα ίδια ρούχα που είχαμε από τη Λιβύη. Εγώ είχα μόνο ένα μαύρο μπουφάν και το ίδιο παντελόνι με το οποίο έφυγα από τη Λιβύη. Είχα ακόμη τα καλοκαιρινά παπούτσια με τα οποία είχα έρθει. Ζήτησα παπούτσια και ζεστά ρούχα, αλλά δεν πήραμε τίποτα. Καμία οργάνωση δεν ήρθε να μας βοηθήσει.
Κοιμόμουν σε ένα κοντέινερ με έξι άτομα. Κοιμόμουν στο πάτωμα, μόνο με μια κουβέρτα. Καθαρίζαμε μόνοι μας το δωμάτιο, γιατί κανείς άλλος δεν το έκανε. Στο δωμάτιο όπου μένω τώρα μένουν δέκα άτομα, και ακόμη δεν έχουμε ζεστό νερό.
Δεν είδα ποτέ γιατρό όσο ήμουν υπό κράτηση. Όποτε ρωτούσα, μου έλεγαν «αύριο». Όταν αρρώστησα, απλά έμεινα στο κρεβάτι μέχρι να νιώσω καλύτερα. Υπήρχαν και άτομα με αναπηρίες που τα πήγαιναν στο ισόγειο. Στο καμπ όπου βρίσκομαι τώρα υπάρχει κοντά μια μικρή κλινική. Όταν είχα γρίπη, πήγα εκεί και μου έδωσαν φάρμακα.
Δεν υπήρχε διερμηνέας στην κράτηση. Οι αστυνομικοί μας έδιναν χαρτιά να υπογράψουμε και έλεγαν: «Αν θέλεις μετάφραση, κάν’ τη μόνος σου». Δεν είδα ποτέ διερμηνέα, εκτός από μία φορά για τα αραβικά. Έπρεπε μόνοι μας να παλέψουμε για να επικοινωνήσουμε και να καταλάβουμε τι συμβαίνει.
Πέρασα δυόμισι μήνες υπό κράτηση. Εκείνο το διάστημα ένιωθα ανεπιθύμητος, σαν να μη νοιάζεται κανείς για μένα. Όλοι γνωρίζουν πόσα έχει υποφέρει ο λαός μου, κι όμως μας φέρθηκαν σαν να μην έχουμε καμία αξία.
Όταν βρισκόμουν υπό κράτηση, οι αστυνομικοί και οι φύλακες δεν ήταν ευγενικοί μαζί μας. Δεν συμπαθούσαν τους μαύρους ανθρώπους και συχνά ασκούσαν βία. Θυμάμαι μια μέρα που ρώτησα έναν αστυνομικό πότε θα μας άφηναν να φύγουμε από το καμπ. Με κοίταξε και μου είπε: «Είσαι σκύλος.» Του απάντησα: «Δεν είμαι σκύλος.» Κάποιος άλλος με ρώτησε μια φορά: «Γιατί είσαι μαύρος;»
Μια μέρα, ενώ τρεις από εμάς – όλοι μαύροι άνδρες – στεκόμασταν στην ουρά περιμένοντας να πάρουμε φαγητό, ένας αστυνομικός μας είπε ότι είμαστε εγκληματίες. Αυτό με πλήγωσε βαθιά.
Οι άνθρωποι στο καμπ προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν. Φώναζαν: «Θέλουμε να βγούμε έξω!». Ένας άντρας συμμετείχε στη διαμαρτυρία, και η αστυνομία προσπάθησε να τον σταματήσει. Τέσσερις αστυνομικοί μπήκαν σε ένα δωμάτιο όπου βρίσκονταν δύο άτομα και άρχισαν να τα χτυπούν. Δεν υπήρξε καβγάς μεταξύ μας· θέλαμε μόνο ελευθερία και καλύτερη μεταχείριση.
Όταν ήρθαν οι δικηγόροι, όλα άρχισαν να αλλάζουν. Είπαμε: «Αυτοί είναι η ελπίδα μας, αυτοί θα μας βοηθήσουν να βγούμε.» Χωρίς αυτούς, θα ήμασταν ακόμη μέσα. Υπήρχε ένας άνθρωπος που σχεδόν έχασε τα λογικά του· έκλαιγε κάθε μέρα.
Τώρα νιώθω πολύ καλύτερα. Ξεκίνησα να διακρίνω ξανά την ελπίδα και το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της κράτησης ένιωθα απελπισία, και κάποια στιγμή σκέφτηκα ακόμα και να βάλω τέλος στη ζωή μου, γιατί ένιωθα ότι δεν είχε νόημα. Τώρα όμως νιώθω διαφορετικά. Η αστυνομία εδώ που είμαστε τώρα μας φέρεται καλύτερα. Μας μιλά με σεβασμό και επικρατεί ηρεμία.
Η ζωή δεν είναι εύκολη φυσικά, αλλά τουλάχιστον τώρα έχω ελπίδα. Όλοι εδώ έχουμε τα δικά μας προβλήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο είναι ρούχα, ζεστασιά και τη δυνατότητα να δουλέψουμε. Αυτός είναι ένας νέος τόπος για εμάς, και θέλουμε να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή.
Ο πατέρας μου είναι άρρωστος, και θέλω να βρω δουλειά για να βοηθήσω την οικογένειά μου και να τους προσφέρω μια καλύτερη ζωή. Είμαι επίσης εδώ, στην Ελλάδα, για να συνεχίσω τις σπουδές μου, να χτίσω ένα μέλλον για τον εαυτό μου και να συμβάλω στην κοινωνία. Θα σέβομαι και θα τηρώ τους κανόνες της Ελλάδας και θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να ζήσω ειρηνικά μέσα στην κοινότητα.
*Το όνομα έχει αλλάξει για λόγους προστασίας της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής.

