Τριήμερο εκδηλώσεων στη Μυτιλήνη: «Λέσβος 2015 – 10 Χρόνια Μετά»
18–20 Οκτωβρίου 2025 | Νεοκλασικό σπίτι, οδός Τζέημς Αριστάρχου 17, Μυτιλήνη
«Ακόμη μου είναι δύσκολο να μιλήσω γι’ αυτή την περίοδο. Ξέρετε, η μνήμη… Τα άφησα όλα πίσω μου. Και χθες, όταν διάβασα τις ερωτήσεις σας για τη Λέσβο το 2015, απλώς μου θύμισαν ότι όλα είναι ακόμη εκεί. Σαν μια σκιά που προσπαθώ να αγνοήσω.»
Mohammed
πρόσφυγας από τη Σομαλία, έφτασε στη Μυτιλήνη τον Αύγουστο του 2015
Το καλοκαίρι του 2015 έμεινε στην ιστορία ως καλοκαίρι προσφυγιάς και αλληλεγγύης. Χιλιάδες πρόσφυγες και προσφύγισσες έφταναν καθημερινά στη Λέσβο, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους. Οι κοινότητες του νησιού ενεργοποιήθηκαν, οι κάτοικοι άνοιξαν τα σπίτια και τις καρδιές τους για να βοηθήσουν όπως μπορούσαν, και χιλιάδες αλληλέγγυοι και αλληλέγγυες έφτασαν από όλο τον κόσμο για να προσφέρουν στήριξη. Ήταν μια χρονιά γεμάτη πόνο και απώλεια, αλλά και δύναμη, ελπίδα και πράξεις ανθρωπιάς που δεν πρέπει και δεν μπορούν να ξεχαστούν.
Δέκα χρόνια μετά, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), με την υποστήριξη του Ιδρύματος PRO ASYL, διοργανώνει το τριήμερο εκδηλώσεων «Λέσβος 2015 – 10 Χρόνια Μετά» στη Μυτιλήνη, στις 18, 19 και 20 Οκτωβρίου.
Έκθεση φωτογραφίας και μαρτυριών
«Οι άνθρωποι έκαναν αυτό που ήξεραν να κάνουν. Βοηθούσαν. Κάναμε αυτό που θα έκανε ο καθένας.»
Τζώρτζια,
κάτοικος Μυτιλήνης
«Με διατάζετε εσύ και οι υπηρεσίες σου αν δω βάρκα και βουλιάζει να μην πάω κοντά; Κι αν εσείς δεν είστε κοντά, θα τους αφήσετε να πνιγούνε οι άνθρωποι; Πες στο αφεντικό σου ότι εγώ, αν βρω βάρκα και δεν έχει κοντά λιμεναρχείο να το φωνάξω, εγώ θα βοηθήσω. Και κάνετε ότι καταλαβαίνετε.»
Θανάσης,
καπετάνιος αλιευτικού στη Μυτιλήνη
Η κεντρική έκθεση φιλοξενείται στο νεοκλασικό σπίτι της οδού Τζέημς Αριστάρχου 17 και περιλαμβάνει:
- Φωτογραφίες, που συγκεντρώθηκαν με ανοιχτό κάλεσμα σε ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα – πρόσφυγες/ισσες, κατοίκους, αλληλέγγυες.
- Μαρτυρίες από 30 άτομα, πρόσφυγες, ντόπιους και ακτιβίστριες, που μοιράστηκαν σε συνεντεύξεις που κάναμε μαζί τους τους τελευταίους μήνες, εικόνες, ιστορίες, προσωπικές εμπειρίες και τα συμπεράσματα που κράτησαν από τότε.
- Μουσική, μια συλλογική λίστα τραγουδιών που επέλεξαν οι συμμετέχοντες στις συνεντεύξεις ως προσωπικά σύμβολα μνήμης εκείνης της περιόδου.
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή το Σάββατο 18 Οκτωβρίου από τις 17:00 έως τις 22:00, την Κυριακή 19 Οκτωβρίου από τις 15:00 έως τις 18:00 και τη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου από τις 17:00 έως τις 20:00, Τζέημς Αριστάρχου 17.
Συζήτηση
Το Σάββατο 18 Οκτωβρίου, στις 19:00, στο ίδιο κτίριο, θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με τη συμμετοχή προσφύγων, κατοίκων και αλληλέγγυων που μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους μέσα από τις συνεντεύξεις.
Προβολή Ταινίας
Την Κυριακή 19 Οκτωβρίου, στις 18:00, στο Cine Arion στη Μυτιλήνη θα πραγματοποιηθεί προβολή της ταινίας «Αύριο περνάω απέναντι / Ι Will Cross Tomorrow» της γνωστής Ιρανής σκηνοθέτριας Sepideh Farsi. Η ταινία εξερευνά την ιστορία ενός Σύρου πρόσφυγα που φτάνει στη Λέσβο το 2015, και μεγάλο μέρος της έχει γυριστεί στη Λέσβο. Θα προβληθεί με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, και μετά το τέλος της ταινίας θα ακολουθήσει συζήτηση με τον ηθοποιό της ταινίας, Βασίλη Κουκαλάνι.
Πληροφορίες για την ταινία
«Αύριο περνάω απέναντι/ Ι Will Cross Tomorrow» της Ιρανής σκηνοθέτριας Sepideh Farsi | Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025, ώρα 18.00
Την Κυριακή 19 Οκτωβρίου θα προβληθεί η ταινία «Αύριο περνάω απέναντι/ Ι Will Cross Tomorrow» της Ιρανής σκηνοθέτριας Sepideh Farsi, στο πλαίσιο του τριήμερου εκδηλώσεων της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) στη Μυτιλήνη «Λέσβος 2015 – 10 Χρόνια Μετά». Η προβολή θα γίνει στις 18.00 στο Cine Arion.
Η ταινία αναφέρεται στη συνάντηση του Υussof, ενός Σύριου πρόσφυγα που εγκαταλείπει την πατρίδα του γιατί αρνείται να γίνει δολοφόνος στην σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο πόλεμο Συρία, και της Μαρίας, μιας Ελληνίδας αστυνομικού που ζει στην Αθήνα και παίρνει μετάθεση στη Λέσβο σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής της. Ο Υussof αναγκάζεται να οδηγήσει την προσφυγική βάρκα καθώς δεν έχει χρήματα για να πληρώσει τους διακινητές στην Τουρκία. Όταν φτάνει στη Λέσβο κατηγορείται για διακίνηση. Όσο βρίσκεται στη Λέσβο μαθαίνει ότι όλα τα μέλη της οικογένειάς του σκοτώθηκαν σε βομβιστική επίθεση. Η Μαρία και ο Υussof συναντιούνται μέσα στον προσφυγικό καταυλισμό του Καρατεπέ. Η σύντομη αλλά δυνατή σχέση τους θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον κόσμο.
Η ταινία διαπραγματεύεται την απώλεια, το τραύμα, τις συνθήκες ζωής των προσφύγων το 2015, την οικονομική και κοινωνική κατάσταση κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, τη διαφθορά, τις άτυπες αναγκαστικές επιστροφές (push backs) στο Αιγαίο, την ανάγκη για ασφάλεια και επικοινωνία. Η ταινία είχε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Μεγάλο μέρος της έχει γυριστεί στη Λέσβο.
Η ταινία θα προβληθεί με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους,
Διάρκεια: 1 ώρα και 20 λεπτά
Μετά το τέλος της ταινίας θα ακολουθήσει συζήτηση με τον ηθοποιό της ταινίας, Βασίλη Κουκαλάνι.
Λίγα λόγια για τη σκηνοθέτρια Sepideh Farsi
Η σκηνοθέτρια Sepideh Farsi γεννήθηκε στο Ιράν. Το 1984 μετανάστευσε στο Παρίσι για να σπουδάσει. Από το 2009 και μετά δεν μπορεί να επιστρέψει στο Ιράν λόγω της κριτικής που ασκεί μέσω των ταινιών της και της ακτιβιστικής δράσης της. Όλα τα έργα της έχουν απαγορευτεί στο Ιράν. Η τελευταία ταινία της είναι το ντοκιμαντέρ ‘Put Your Soul on Your Hand and Walk’, και προβλήθηκε φέτος στο γαλλικό φεστιβάλ ανεξάρτητων ταινιών στις Κάννες. Η πρωταγωνίστρια του ντοκιμαντέρ αυτού, η Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ Fatima Hassouna, σκοτώθηκε σε ισραηλινό χτύπημα στο σπίτι της στη Γάζα, μαζί με 10 μέλη της οικογένειάς της, την επόμενη της ανακοίνωσης της επιλογής της ταινίας στις Κάννες.
«Το 2015 ήταν για μένα ένα έτος σταθμός, μια αλλαγή κοσμοθεωρίας. Αν έβαζα ένα χρονοδιάγραμμα, το 1982 γεννήθηκα, το 2000 έγινα ενήλικη και το 2015 άλλαξε η κοσμοθεωρία της ζωής μου, το πώς κινούμαι σαν άνθρωπος, τι προτεραιότητες βάζω. Μπήκε πάνω απ’ όλα η αγάπη για τον άνθρωπο, οι ανθρώπινες σχέσεις.»
Ελένη,
κάτοικος Μυτιλήνης
Το 2015 μας δίδαξε ένα τεράστιο μάθημα αλληλεγγύης και ανθρώπινης δύναμης. Την ίδια στιγμή, ανέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο την απουσία του κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, απέναντι σε αυτή, την αλληλοβοήθεια ανάμεσα σε πρόσφυγες και ντόπιους και την τεράστια κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, της Ελλάδας και του κόσμου. Αυτό το τριήμερο εκδηλώσεων θέλει να είναι ένα ταξίδι μνήμης, εικόνας και προφορικής ιστορίας. Θέλει να τιμήσει όσους και όσες βρέθηκαν τότε στη Λέσβο, να δώσει χώρο στις διαφορετικές φωνές και τα συναισθήματα χαράς, πόνου, αλληλεγγύης, αλλά και να κρατήσει ζωντανό το μάθημα που μας δίδαξε το 2015: ότι η αλληλεγγύη έχει τη δύναμη να αλλάζει ζωές και να κάνει τη διαφορά, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές.
Γιατί, όπως λέει ένα αφγανικό ρητό που μας μετέφερε ο Nasim,
«Το καραβάνι πήγε από τόπο σε τόπο και οι ιστορίες του Σαραμπάν (αρχηγού του καραβανιού) έμειναν σε κάθε τόπο».
Η πρώτη στάση της έκθεσης φιλοξενείται στο νεοκλασικό σπίτι πρ. ιδιοκτησίας Αμπατζή, στην οδό Τζέημς Αριστάρχου 17. Το ιστορικό αυτό αρχοντικό, κομμάτι και το ίδιο της ντόπιας ιστορίας, ανοίγει σήμερα τις πόρτες του για να αγκαλιάσει τις μνήμες, όπως το 2015 οι κάτοικοι του νησιού άνοιγαν τα σπίτια τους για να αγκαλιάσουν τους περαστικούς πρόσφυγες: για να φορτίσουν ένα κινητό, να μοιραστούν ένα φαγητό ή να κάνουν ένα ζεστό μπάνιο, ή απλά να ξεκουραστούν.
Χαιρετισμοί των προσφύγων και προσφυγισσών που καλωσόρισε η Λέσβος
«Η πρώτη μου συνάντηση με την Ευρώπη ήταν στη Λέσβο και ήταν πολύ καλή γιατί οι άνθρωποι ήθελαν να βοηθήσουν και ήταν αλληλέγγυοι. Θα ευχόμουν εσείς όλοι που τότε ήσασταν στο πλάι μας, να το θυμηθείτε, και να πάρετε θέση και σήμερα που είναι πιο δύσκολες εποχές!»
Tarek,
από τη Συρία, έφτασε στη Λέσβο τον Αύγουστο του 2015, σήμερα ζει στη Γερμανία
«Μας δείξατε τον καλύτερο εαυτό σας. Δουλέψατε σκληρά για να καλωσορίσετε χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά. Κάνατε ό,τι μπορούσατε. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που μας καλωσορίσατε!»
Sara,
από την Ουγκάντα, έφτασε και έμεινε στη Μυτιλήνη για έναν μήνα το 2015, σήμερα ζει στην Αθήνα
«Οι Έλληνες ζούνε στη καρδιά μου πραγματικά! Δε θα σας ξεχάσω ποτέ και έχω μεγάλο σεβασμό για αυτά που κάνατε!»
Mohammed,
από τη Σομαλία, έφτασε στη Λέσβο τον Αύγουστο του 2015, σήμερα ζει στη Γερμανία
«Είμαι πολύ ευτυχισμένος που έφτασα στην Λέσβο όταν οι άνθρωποι είχαν τις πόρτες και τις καρδιές τους ανοιχτές! Μας καλοδεχτήκατε. Κρατήστε τις καρδιές σας ανοιχτές γιατί οι άνθρωποι σας χρειάζονται και σήμερα!»
Yussuf,
Κούρδος από την Τουρκία, έφτασε στη Λέσβο τον Οκτώβριο του 2015
Συγκεντρωτικό πρόγραμμα τριημέρου
Έκθεση
Σάββατο 18/10 | 17:00 – 22:00
Κυριακή 19/10 | 15:00 – 18:00
Δευτέρα 20/10 | 17:00 – 20:00
Συζήτηση με πρόσφυγες, κατοίκους & αλληλέγγυες
Σάββατο 18/10 | 19:00
Η έκθεση και η συζήτηση θα πραγματοποιηθούν στο ιστορικό αρχοντικό της 📍 Τζέημς Αριστάρχου 17, Μυτιλήνη
Προβολή ταινίας: «Αύριο περνάω απέναντι», της Sepideh Farsi
Κυριακή 19/10 | 18:00
Με συζήτηση με τον ηθοποιό Βασίλη Κουκαλάνι
📍Cine Arion, Σμύρνης 9, Μυτιλήνη
Ευχαριστούμε θερμά όλες και όλους που προσπάθησαν να βρουν λόγια και εικόνες για να περιγράψουν το «απερίγραπτο». Οι μνήμες και τα συναισθήματα εκφράστηκαν με λέξεις, φωτογραφίες, τραγούδια, ποιήματα και προσευχές – αλλά και με τη σιωπή εκείνων που δεν μπόρεσαν ή δεν άντεξαν να μιλήσουν. Η έκθεση αγκαλιάζει και αυτή τη σιωπή, ως αναπόσπαστο κομμάτι της μνήμης.