Λέσβος
- Δημοσίευση:
Διαβάστε ακόμα:
Μεγάλος αριθμός ατόμων μέσα στη δομή της Λέσβου διαμένει μέσα σε σκηνές (RHU) ή σε rubhalls (μεγάλες, μετατοπιζόμενες δομές σαν σκηνές, που χρησιμοποιούνται συχνά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης). Σε σκηνές (RHU) μένουν ακόμα και άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Στη δομή μεταφέρονται νεοαφιχθέντες που φτάνουν και σε άλλα νησιά, όπως η Λήμνος.
Βασικά στατιστικά για την ΚΕΔ Λέσβου
Κρύο, έλλειψη ζεστού νερού και βασικών ειδών
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα στα μέσα Νοεμβρίου και εν μέσω χειμερινών καιρικών συνθηκών ήταν η έλλειψη ζεστού νερού μέσα στη δομή, ακόμα και για μικρά παιδιά και ευάλωτους που διαμένουν εκεί.
Μαρτυρία
«Δεν έχει ζεστό νερό στο ντους για να κάνω μπάνιο το παιδί μου» – Fatima*, γυναίκα μόνη από το Αφγανιστάν με ανήλικο τέκνο
Οργανώσεις επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει πολύ λίγο ζεστό νερό διαθέσιμο στα ντουζ, κάποια δεν λειτουργούν, ενώ εδώ και μήνες υπάρχουν περιστατικά ψώρας μέσα στη δομή. Μέχρι τις αρχές Νοέμβρη τα πλυντήρια ρούχων δεν λειτουργούσαν. Υπάρχουν ελάχιστα πλυντήρια χειρός διαθέσιμα, για τη χρήση των οποίων υπάρχει μεγάλη αναμονή στην ουρά.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει προσωπικό καθαριότητας, συχνά οι κοινόχρηστοι χώροι δεν είναι καθαροί. Είναι ενδεικτικό ότι στις τουαλέτες δεν υπάρχει σαπούνι, ούτε καν οι συσκευές για τη διανομή του.
Οι άνθρωποι λαμβάνουν είδη υγιεινής από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλά από τα container δεν χρησιμοποιούνται επειδή χρειάζονται επισκευές, που δεν γίνονται λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Οι διαμένοντες επισημαίνουν ότι υπάρχουν βρώμικα στρώματα τα οποία δεν αντικαθίστανται με καινούργια, και αναφέρονται στην ύπαρξη κατσαρίδων και ποντικιών μέσα στις σκηνές.
Μαρτυρία
«Κάποιες φορές συγκεντρώνουμε χρήματα και αγοράζουμε εντομοκτόνο» – Samuel* από το Καμερούν
Υπάρχουν επίσης αναφορές για ελλείψεις σε κλινοσκεπάσματα αλλά και σε ρουχισμό. Οργανώσεις επιβεβαιώνουν την έλλειψη σε κουβέρτες κυρίως για τους νεοαφιχθέντες και το προηγούμενο χρονικό διάστημα παρείχαν κουβέρτες και sleeping bag για να καλυφθεί το τεράστιο κενό. Το πρόβλημα της θέρμανσης αντιμετωπίζεται με τη διανομή θερμαστρών, που δεν επαρκούν για τις ανάγκες. Οι διαμένοντες με τους οποίους μιλήσαμε στα μέσα Νοεμβρίου μας ανέφεραν ότι είχε κρύο στις σκηνές το βράδυ και ότι έχει δοθεί μόνο μία κουβέρτα ανά άτομο.
Ουρές για φαγητό κακής ποιότητας
Σχεδόν όλα τα άτομα με τα οποία μιλήσαμε μας τόνισαν ότι η ποιότητα του φαγητού δεν είναι καλή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να το καταναλώσουν.
Μαρτυρία
«Το φαγητό που μας δίνουν μυρίζει άσχημα, δεν τρώγεται. Το παιδί δεν μπορεί ούτε να το μυρίσει. Παίρνω το φαγητό μόνο για το ψωμί και τα φρούτα. Τα υπόλοιπα αναγκάζομαι να τα πετάξω στα σκουπίδια γιατί δεν τρώγονται» – Fatima*
Κάποιοι/ες μάλιστα αναφέρουν ότι το φαγητό είναι αλλοιωμένο.
Μαρτυρία
«Το φαγητό έρχεται σε αποσύνθεση ήδη, δεν ξέρω αν είναι συχνά τα απομεινάρια του χθεσινού φαγητού ή κάτι άλλο. Η σίτιση είναι πραγματικά ένα μεγάλο πρόβλημα. Αν δεν έχεις χρήματα, θα πεθάνεις της πείνας» – Samuel*
Μαρτυρία
«Έχει τύχει, πάνω από μία φορά, να βρω έντομα και σκουλήκια μέσα σε όσπρια» – Bashar*, ανιθαγενής αιτών άσυλο
Ο άνδρας αυτός, με εμφανή ευαλωτότητα που δεν έχει εντοπιστεί επίσημα, είναι αναγκασμένος να περιμένει στην ουρά για το φαγητό μαζί με όλους/ες, και όχι στην ειδική ουρά για τους ευάλωτους/ες.
Μαρτυρία
«Πρέπει να περιμένω το λιγότερο μιάμιση ώρα στην ουρά για να πάρω το φαγητό. Το φαγητό μοιράζεται μία φορά τη μέρα, το μεσημέρι αλλά περιμένουμε χωριστά για το μεσημεριανό και το βραδινό. Έτσι, πρέπει να κάτσω στην ουρά δύο φορές. Στον ενάμιση μήνα που είμαι εδώ, δύο φορές όταν ήρθε η σειρά μου, είχε τελειώσει το φαγητό και δεν πήρα» – Bashar*
Η οργάνωση All4Aid μοιράζει πακέτα με είδη διατροφής σε άτομα που δεν δικαιούνται σίτιση, όπως οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και προσφύγισσες.
Συνήθως δίνονται δύο μπουκάλια πόσιμο νερό στους διαμένοντες (3 λίτρα). Ωστόσο, αρκετοί διαμένοντες μας ανέφεραν ότι κάποιες μέρες δίνουν μόνο ένα μπουκάλι (ενάμιση λίτρο) νερό, και μάλιστα αυτό ήταν συστηματικό στα μέσα Νοέμβρη. Μέσα στη δομή δεν υπάρχουν κοινόχρηστες βρύσες για την προμήθεια πόσιμου νερού. Οργανώσεις έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την κατανάλωση νερού από τις βρύσες στις τουαλέτες, καθώς υπήρξαν περιστατικά ασθενειών που σχετίζονταν με το νερό.
Ελλείψεις σε ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη
Υπάρχουν, και στην ΚΕΔ της Λέσβου, σοβαρές ελλείψεις σε ιατρικό και υγειονομικό προσωπικό. Η απάντηση που λάβαμε από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (από 11/11/2024), επιβεβαιώνει ότι υπάρχει μόνο ένας γενικός γιατρός και ένας γυναικολόγος στη δομή, καθώς και 2 μαίες, 6 νοσηλευτές/ριες, 1 τεχνολόγος εργαστηρίου, 2 ψυχολόγοι και 1 κοινωνικός λειτουργός. Στους νεοαφιχθέντες γίνεται ένας τυπικός ιατρικός έλεγχος και κανένας ψυχοκοινωνικός έλεγχος.
Ακόμα και άτομα με εμφανείς ευαλωτότητες δεν εντοπίζονται.
Επιπλέον, το ιατρικό προσωπικό εργάζεται μόνο τις εργάσιμες ώρες και μέρες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει γιατρός το βράδυ ή τα σαββατοκύριακα. Το κενό αυτό επιχειρείται να καλυφθεί από οργανώσεις, κάτι που δημιουργεί δυσκολία στη συνταγογράφηση και τις παραπομπές, καθώς μόνο οι Έλληνες πιστοποιημένοι γιατροί μπορούν να προχωρήσουν σε αυτές. Στο Βοστάνειο Νοσοκομείο της Λέσβου επικρατεί επίσης σοβαρή υποστελέχωση. Δεν υπάρχει παιδοψυχίατρος εν ενεργεία αυτή τη στιγμή στη Λέσβο με αποτέλεσμα ανήλικοι με ευαλωτότητα σχετική με την ψυχική υγεία να μην μπορούν να εντοπιστούν.
Ελλιπής νομική συνδρομή
Τους τελευταίους μήνες, λόγω της ταχύτητας των διαδικασιών, οι αιτούντες άσυλο δεν προλάβαιναν καν να ζητήσουν νομική υποστήριξη, ή να γίνει εντοπισμός και πιστοποίηση ευαλωτότητας σε αρκετές περιπτώσεις. Η καταγραφή γινόταν σε 2-5 ημέρες και υπήρχαν περιπτώσεις που η συνέντευξη λάμβανε χώρα μέσα στις επόμενες 5 ημέρες.
Πλέον οι διαδικασίες είναι πιο αργές, λόγω των ελλείψεων σε διερμηνείς, και ανάλογα τη γλώσσα, ενώ έχει παρατηρηθεί και αναβολή συνεντεύξεων σε αρκετές περιπτώσεις λόγω αδυναμίας διερμηνείας. Υπάρχουν προβλήματα σχετικά με τη συνδρομή για την πιστοποίηση και τη συνολική διαχείριση των επιζώντων βασανιστηρίων και των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων.
Βάστρια: Εκκρεμεί ακόμα η ολοκλήρωση της νέας υπερδομής, λόγω αντίθεσης της τοπικής κοινωνίας
Ο δικαστικός αγώνας ενάντια στην κατασκευή νέας ΚΕΔ με ονομαστική χωρητικότητα 5.000 ατόμων ή και μεγαλύτερης σε δασική έκταση στην περιοχή Βάστρια στην Βόρεια Λέσβο, δίπλα ακριβώς στον ΧΥΤΑ, συνεχίζεται.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, στις 2 Φεβρουαρίου 2025 θα συνεχιστεί η εκδίκαση της υπόθεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποφασιστεί ότι οι εργασίες πρέπει να σταματήσουν, και η δομή να μετατραπεί τελικά σε πόλη-φάντασμα. Το έργο, που χρηματοδοτείται απευθείας κατά 100% από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Έκτακτου Μηχανισμού Στήριξης, έχει προϋπολογισμό 76 εκ.€ πλέον ΦΠΑ και εκτιμάται ότι έχει δαπανηθεί ήδη το μεγαλύτερο ποσοστό των χρημάτων. Η έκταση στην οποία γίνονται οι εργασίες γειτνιάζει με προστατευόμενη περιοχή Natura σε ένα από τα μεγαλύτερα ενιαία πευκοδάση του Αιγαίου. Συνεπώς, υπάρχουν πολύ έντονες ανησυχίες σχετικά με ενδεχόμενο κίνδυνο πυρκαγιάς και ανυπολόγιστες συνέπειες για την ασφάλεια των διαμενόντων και το περιβάλλον, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα καεί το ανατολικό τμήμα του νησιού. Παρά τις έντονες αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία και την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να κερδίζει, για περιβαλλοντικούς λόγους (κοπή δασικής βλάστησης), τα πρώτα ασφαλιστικά μέτρα ενάντια στην διαπλάτυνση του δρόμου σύνδεσης της δομής με το κυρίως έργο και την κατασκευή κοινωφελών δικτύων μεταφοράς ενέργειας και ύδρευσης-αποχέτευσης, οι εργασίες συνεχίζονται κανονικά ακόμα και τη νύχτα. Εκκρεμεί επίσης το αίτημα ασφαλιστικών μέτρων για οριστική διακοπή των εργασιών.
Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον του κύρους της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που είχε καταθέσει το Δημόσιο τον Σεπτέμβριο του 2023, το οποίο τελικά στην προγραμματισμένη για τις 16 Οκτωβρίου συνεδρίαση του ΣτΕ αποφάσισε να αποσύρει την εξόχως προβληματική ΜΠΕ με την επιφύλαξη ότι θα την αντικαταστήσει με άλλη, κάτι που δεν έχει συμβεί έως σήμερα. Υπάρχουν, δε, αναφορές ότι, για να παρακαμφθεί το εμπόδιο της πρόσβασης στη νέα δομή, που απαιτεί τη διαπλάτυνση του δρόμου και καταστροφή περιοχής που ανήκει στο δίκτυο NATURA, κατέφυγαν στην δημιουργία αντιπυρικών ζωνών. Παράλληλα δρομολογείται προς υλοποίηση το έργο «Αποπεράτωση – Ασφαλτόστρωση δρόμου προς ΧΥΤΑ Λέσβου», που συνδέεται οδικά με τη δομή της Βάστριας και έχει επίσης προκαλέσει αντιδράσεις.
Πέρα από το θέμα της πρόσβασης της δομής στον δρόμο, πολύ σημαντικό άλυτο ζήτημα παραμένει η υδροδότηση της δομής, που οι αρχές θέλουν να επιτύχουν με αφαλάτωση.
Η αρχική σύμβαση προέβλεπε χρόνο υλοποίησής του έργου τον Μάιο του 2022, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμη υλοποιηθεί. Δεκάδες φορείς και πρωτοβουλίες του νησιού σε συνεργασία με προέδρους δημοτικών κοινοτήτων έχουν ξεκινήσει από τον Οκτώβριο συλλογή υπογραφών διαδικτυακά ενάντια στην κατασκευή της νέας ΚΕΔ στη Βάστρια.
Στις 26/11 το δημοτικό συμβούλιο ενέκρινε την ανάκληση της απόφασής του από το 2021, που αφορούσε την έγκριση της δομής στη Βάστρια. Με την ίδια απόφαση, το δημοτικό συμβούλιο δήλωσε την αντίθεσή του με τη δημιουργία υπερδομής σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του νησιού καθώς και με την κατασκευή του δρόμου προς τον ΧΥΤΑ. Η τοπική κοινωνία, που έχει βιώσει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τις συνέπειες των προβληματικών πολιτικών σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα, αντιτίθεται στην δημιουργία υπερδομής και προκρίνει μόνο την λειτουργία ενός μικρού κέντρου καταγραφής.
*Τα ονόματα των προσώπων που αναφέρονται στην παρούσα δημοσίευση έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής.
Διαβάστε ακόμα
H συγκεντρωτική έκθεση για όλα τα νησιά:
Η κατάσταση στις ΚΕΔ στα υπόλοιπα νησιά:
Διαθέσιμο και στα αγγλικά / Available also in english
Η προηγούμενη δημοσίευσή μας για την κατάσταση στη Λέσβο (2023)
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), Δεκέμβρης 2024