Λέρος
- Δημοσίευση:
Διαβάστε ακόμα:
Στην ΚΕΔ Λέρου μεταφέρονται άτομα που φτάνουν και σε γειτονικά νησιά, όπως η Σύμη, η Ρόδος και η Τήλος. Οι νεοαφιχθέντες πρόσφυγες διαμένουν μέσα στη δομή για περίπου 2-2,5 μήνες, κατά μέσο όρο.
Βασικά στατιστικά για την ΚΕΔ Λέρου
Μαρτυρία
«Νιώθουμε σαν να είμαστε στη φυλακή και το μόνο που λείπει είναι τα σκυλιά της αστυνομίας» – Ali*, διαμένει στην ΚΕΔ Λέρου
Σοβαρή έλλειψη νερού
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της δομής στη Λέρο είναι η έλλειψη πρόσβασης σε ζεστό και πόσιμο νερό, καθώς και η κακή λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού. Τους προηγούμενους μήνες, μείζον ζήτημα αποτέλεσε και η πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό. Η έλλειψη νερού οφείλεται στο έντονο πρόβλημα λειψυδρίας στο νησί, αλλά και σε προβλήματα συντήρησης της μονάδας αφαλάτωσης που τροφοδοτεί τη δομή.
Η ανεπάρκεια αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη τους καλοκαιρινούς μήνες. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο, οι διαμένοντες στη δομή, αλλά και οι περίπου 300 εργαζόμενοι/ες είχαν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, μόνο δύο ώρες την ημέρα πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό, για να ικανοποιούν βασικές ανάγκες υγιεινής και καθαριότητας. Τον Σεπτέμβριο, όπως προέκυψε από τη δική μας αυτοψία, υπήρχε παροχή νερού μόνο για λίγες ώρες το πρωί και λίγες το βράδυ, όχι περισσότερες από 10 ώρες ημερησίως.
Απευθύναμε το ερώτημα και στην Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, η οποία μας απάντησε (από 11/11/2024) ότι «Λόγω της δυσλειτουργίας του βιολογικού και της υπερχείλισης αυτού, το νερό μέχρι και τις 18/08/2024 παρεχόταν με χαμηλή ροή και ελεγχόμενα. Η ποσότητα νερού (μέχρι και τις 18/08/2024) από τον Δήμο ήταν επαρκής για την υδροδότηση της ΚΕΔ, για έξι (6) με οκτώ (8) ώρες ημερησίως. Από 08/10/2024 η ΚΕΔ υδροδοτείται συνεχόμενα για 16 ώρες ημερησίως ενώ η νέα αφαλάτωση του Δήμου Λέρου είναι σε λειτουργία.»
Σε ό,τι αφορά το πόσιμο νερό προβλέπεται ότι πρέπει να παρέχονται 3 λίτρα πόσιμο νερό την ημέρα ανά άτομο. Αυτή η ποσότητα μας ενημέρωσε ότι παρέχεται και η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης στην απάντησή της στα ερωτήματά μας. Η RSA κατέγραψε, ωστόσο, αρκετές μαρτυρίες διαμενόντων ότι λάμβαναν μόλις 1,5 λίτρο πόσιμο νερό την ημέρα μέσα στο καλοκαίρι, παρά τις υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν.
Μαρτυρία
Ο Abbas*, Σύριος πρόσφυγας που έχρηζε επέμβασης, μας ανέφερε ότι παρά την κατάσταση της υγείας του, τις περισσότερες μέρες του παρείχαν μόλις 1,5 λίτρο νερό.
Δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, ανεπάρκειες στο φαγητό και σε βασικά είδη
Στη δομή της Λέρου, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα με την καθαριότητα και την υγιεινή των χώρων. Οι διαμένοντες μας ανέφεραν προβλήματα λειτουργίας στις τουαλέτες, έλλειψη καθαριότητας, κατσαρίδες στη δομή και περιστατικά ψώρας σε παιδιά. Τα πλυντήρια στη δομή δεν λειτουργούν. Καταγράφονται σοβαρές ελλείψεις σε ρούχα και βασικά είδη υγιεινής. Είναι ενδεικτικό ότι υπάρχουν άνθρωποι που κυκλοφορούν με σαγιονάρες, ακόμα και με την αλλαγή του καιρού.
Μαρτυρία
«Μας έδωσαν μία φορά σαπούνια και είδη υγιεινής» – Abu*, αιτών άσυλο από τη Συρία
Το Δίκτυο Αλληλεγγύης Λέρου, η μόνη ομάδα εθελοντών/ριών που στηρίζει τον προσφυγικό πληθυσμό στο νησί, με ατομικές δωρεές προσπαθεί να παρέχει στους ανθρώπους ρούχα, παπούτσια και παιδικά και βρεφικά είδη (πάνες, ρούχα) εκτός της δομής. Οι διαμένοντες αναφέρουν επίσης σπασμένα κρεβάτια και ελλείψεις σε στρώματα και σεντόνια.
Μαρτυρία
«Δεν κοιμάμαι σε δικό μου χώρο αλλά σε ένα άλλο μεγάλο δωμάτιο. Δεν μου έχουν δώσει σεντόνια» – Abbas*
Πάρα πολλοί διαμένοντες στη δομή μας επεσήμαναν ότι το φαγητό είναι χαμηλής ποιότητας και δεν μπορούν να το καταναλώσουν. Η διανομή όλων των γευμάτων γίνεται μία φορά την ημέρα από τοπική εταιρία catering, ενώ μας αναφέρθηκε ότι, ανά διαστήματα, δεν παρεχόταν κάτι για πρωινό.
Μαρτυρία
«Το φαγητό είναι πολύ χάλια. Όλοι έχουμε χάσει κιλά. Δεν το τρώμε καθόλου, πηγαίνουμε στο super market να ψωνίσουμε» – Naser*, νεαρός Σύριος
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα στα χωριά γύρω από την ΚΕΔ με τους δεκάδες πρόσφυγες καθόλη τη διάρκεια της ημέρας να μεταφέρουν με τα πόδια αγορασμένα τρόφιμα μέσα σε σακούλες. Για να μπορέσουν να τα καταναλώσουν πρέπει πρώτα να τα περάσουν από το σύστημα ελέγχου με ακτίνες Χ, κατά την είσοδό τους στην ΚΕΔ. Κατά τον έλεγχο δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε μεταλλική συσκευασία, οπότε αποκλείονται τρόφιμα σε κονσέρβα ή μεταλλικά δοχεία.
Χωρίς γιατρό, χωρίς φάρμακα
Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα ελλιπής. Η απάντηση που λάβαμε από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (από 11/11/2024), επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει γιατρός στη δομή, παρά μόνο 6 νοσηλευτές/ριες, μια μαία, 1 ψυχολόγος και 1 κοινωνικός λειτουργός. Η ιατρική εκτίμηση (medical screening) γίνεται από την ιατρική μονάδα της ΥΠ.Υ.Τ. με νοσηλευτές και αποστολές ιατρού στο νησί. Ουσιαστικά δεν μπορεί να γίνει ιατρική εκτίμηση στους νεοαφιχθέντες με άμεση συνέπεια την αδυναμία εντοπισμού της τυχόν ευαλωτότητας τους. Λόγω, δε, των ελλείψεων σε προσωπικό είναι δύσκολη και η πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια για τους διαμένοντες.
Μαρτυρία
«Πρέπει να πεθαίνεις για να σε δει γιατρός» – Khalil* από τη Συρία, διαμένει στην ΚΕΔ Λέρου
Η έλλειψη προσωπικού καθιστά ανέφικτη τη διάγνωση, παρακολούθηση και συνδρομή για τα περιστατικά με σοβαρα ή χρόνια προβλήματα υγείας. Χαρακτηριστικά, σε δύο περιπτώσεις ατόμων με ιατρικά προβλήματα, κατόπιν αίτησης των δικηγόρων της RSA, η διοίκηση της ΚΕΔ τους παρέπεμψε στο Κλιμάκιο Ιατρικού Ελέγχου και Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης για ιατρική εκτίμηση και εκτίμηση ευαλωτότητας, χωρίς ωστόσο μια τέτοια εκτίμηση να μπορεί να λάβει χώρα μέχρι σήμερα. Η μια υπόθεση αφορούσε άτομο τυφλό από το ένα μάτι και με προβλήματα όρασης στο άλλο, το οποίο ουδέποτε εξετάστηκε από ιατρό κατόπιν της άφιξης του στην Ελλάδα στα τέλη Ιουλίου, και τα προβλήματα υγείας του δεν είχαν αντιμετωπιστεί. Όταν, δε, μετέβη αυτοβούλως στο νοσοκομείο για να ζητήσει ιατρική συνδρομή του είπαν ότι για να γίνει ιατρική εξέταση στο νοσοκομείο πρέπει να υπάρχει παραπομπή από την ΚΕΔ.
Οι πρόσφυγες μας ανέφεραν ότι οι παραπομπές στο νοσοκομείο, ακόμα και για ασυνόδευτους ανήλικους, γίνονται μόνο εάν πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό περιστατικό. Εξάλλου, στο νοσοκομείο της Λέρου παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό, με τον Δήμαρχο Λέρου να δηλώνει στις αρχές Αυγούστου ότι:
Μαρτυρία
«Κινδυνεύει η ζωή όλων μας από μια απλή ιατρική πράξη» – Τιμόθεος Κωττάκης, Δήμαρχος Λέρου
Μας έχουν γίνει αναφορές για έλλειψη φαρμάκων, ενώ μέσα στη δομή διαμένουν άτομα με χρόνιες παθήσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση για την οποία μας μίλησε Σύριος διαμένοντας ο οποίος έψαχνε αγωνιωδώς τρόπο να βοηθήσει έναν φίλο του καρδιοπαθή για να μπορέσει να αγοράσει τα φάρμακα του.
*Τα ονόματα των προσώπων που αναφέρονται στην παρούσα δημοσίευση έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής.
Διαβάστε ακόμα
H συγκεντρωτική έκθεση για όλα τα νησιά:
Η κατάσταση στις ΚΕΔ στα υπόλοιπα νησιά:
Διαθέσιμο και στα αγγλικά / Available also in english
Η προηγούμενη δημοσίευσή μας για την κατάσταση στη Λέρο (2023)
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), Δεκέμβρης 2024