Υπό ενδελεχή εξέταση το Μητρώο ΜΚΟ που υποστηρίζουν πρόσφυγες και μετανάστες

Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων για το δίκαιο των μη κυβερνητικών οργανώσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης: Με γνωμάτευσή του, το Συμβούλιο παρέθεσε σωρεία ζητημάτων συμβατότητας της ελληνικής νομοθεσίας με τις διαδικαστικές και ουσιαστικές πτυχές του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Επεσήμανε, δε, παραβιάσεις των δικαιωμάτων στην ιδιωτική ζωή και στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, λόγω των επαχθών, περίπλοκων, χρονοβόρων και δαπανηρών απαιτήσεων για την εγγραφή, καθώς και την έλλειψη σαφήνειας δικαίου που διαπνέει τις εθνικές διατάξεις. Το Συμβούλιο τόνισε ότι η «ΚΥΑ και οι συναφείς νομοθετικές διατάξεις πρέπει να αναθεωρηθούν ουσιαστικά προκειμένου να εναρμονιστούν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα», κατόπιν διαβούλευσης με τις ΜΚΟ.

Συνήγορος του Πολίτη: Η ανεξάρτητη αρχή, απαντώντας  σε αναφορά των οργανώσεων RSA, HIAS και Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, εντόπισε σημεία του νομικού πλαισίου, τα οποία «χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας και εξειδίκευσης», όπως τα αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των οργανώσεων, ο σαφής και συγκεκριμένος προσδιορισμός των αδικημάτων για τα οποία απαγορεύεται η εγγραφή στο Μητρώο Μελών ΜΚΟ, καθώς και η θέσπιση σαφώς προσδιορισμένων κριτηρίων εκτίμησης της προσωπικότητας των φυσικών προσώπων που αιτούνται εγγραφή.

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Η Επιτροπή Δημοσίων Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) υπέβαλε προς την Ευρωπαία Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων αίτημα διεξαγωγής νομικής ανάλυσης της συμβατότητας της ελληνικής νομοθεσίας για το Μητρώο ΜΚΟ με το ενωσιακό δίκαιο και δη τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και το κεκτημένο του ασύλου.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Στην πρώτη ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου, επισημάνθηκε ότι η νομοθεσία για το Μητρώο ΜΚΟ έχει αποτελέσει «αντικείμενο επικρίσεων από διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, επειδή θεωρούν ότι οι κανονισμοί σχετικά με τη λειτουργία των ΜΚΟ περιλαμβάνουν υπερβολικά αυστηρές και δυσανάλογες απαιτήσεις για την εγγραφή και την πιστοποίηση».

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Η ευρωβουλευτής Tineke Strik αιτήθηκε την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη συμβατότητα της ελληνικής νομοθεσίας με τις θεμελιώδεις ελευθερίες της ΕΕ, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ΓΚΠΔ), καθώς και πληροφορίες για τις δράσεις, τις οποίες προτίθεται να αναλάβει η Επιτροπή προς τις ελληνικές αρχές. Στην απάντησή του, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνηςπαρέλειψε να τοποθετηθεί επί των συγκεκριμένων ερωτημάτων.

Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων για το δίκαιο των μη κυβερνητικών οργανώσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης: Με επίμετρο στην προηγούμενη γνωμάτευσή του, το Συμβούλιο κατέκρινε την απόφαση της Ελλάδας να προβεί στη θέσπιση έτι αυστηρότερων κανόνων για την εγγραφή των οργανώσεων, παραβλέποντας πλήρως τις συστάσεις του, τόνισε, δε, ότι η ΚΥΑ «πρέπει να ανακληθεί το συντομότερο δυνατόν».

Ειδικές Διαδικασίες των Ηνωμένων Εθνών: Οι Ειδικοί Εισηγητές για το δικαίωμα του συνέρχεσθαι ειρηνικώς και του συνεταιρίζεσθαι, για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τον «σοβαρό και αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία όλων των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών που υποστηρίζουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στην Ελλάδα», με έμφαση στην πολυπλοκότητα και το υψηλό κόστος εγγραφής που επιβάλλονται από την ελληνική νομοθεσία, κατά παράβαση του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Οι τρεις Ειδικοί Εισηγητές κάλεσαν την Ελλάδα να «διεξαγάγει επανεξέταση του Νόμου για τις ΜΚΟ και της ΚΥΑ, ώστε να διασφαλιστεί η συμβατότητά τους με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης: Αναφερόμενη στις τοποθετήσεις του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων για το δίκαιο των ΜΚΟ και των Ειδικών Εισηγητών του ΟΗΕ, η Επίτροπος τόνισε σε επιστολή της: «Συμμερίζομαι τις ανησυχίες τους και καλώ τις ελληνικές αρχές να ανταποκριθούν στις συστάσεις των εν λόγω φορέων, με στόχο την έμπρακτη δημιουργία και τήρηση ενός ευνοϊκού νομικού πλαισίου και ενός πολιτικού και δημοσίου κλίματος για την ύπαρξη και λειτουργία των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών».

Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών: Με γνωμοδότησή του, ο Σύλλογος επεσήμανε ότι η νομοθεσία για το Μητρώο ΜΚΟ οφείλει να μην εισάγει περιορισμούς στο λειτούργημα του δικηγόρου, πέραν όσων προβλέπονται στον Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013), ενώ αναφέρθηκε σε επί μέρους διατάξεις αντίθετες με τον ανωτέρω Κώδικα. Ο Σύλλογος θεώρησε, δε, ερευνητέο το κατά πόσο οι ρυθμίσεις παραβιάζουν τα θεμελιώδη και συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, στην απαγόρευση των διακρίσεων, στην ιδιωτική ζωή, στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, στην ελευθερία έκφρασης και στην πρόσβαση στην εργασία.